Philip K. Dick - Inaczej Niz By Sie Zdawalo.Elibrary Project, E-booki, Dick Philip
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Philip K. Dick - Inaczej niż by się zdawało
www.bookswarez.prv.pl
- Nie chce go widziec, panno Handy. Ta pozycja jest juz w druku. Nawet jezeli w tekscie
znajduje sie blad, teraz nie mozemy nic na to poradzic - powiedzial drazliwie podstarzaly,
rozzloszczony dyrektor wydawnictwa "Obelus".
- Alez panie Masters - jeknela panna Handy - to bardzo powazny blad, prosze pana. A jezeli on
ma racje... Pan Brandice uwaza, ze caly ten rozdzial...
- Czytalem jego list. Rozmawialem z nim równiez przez wideofon i wiem, co on uwaza. -
Masters podszedl do okna swego gabinetu i zaczal wpatrywac sie markotnie w wypalona, poryta
kraterami powierzchnie Marsa, co zreszta ogladal na wlasne oczy przez wiele dziesiatków lat.
Piec tysiecy wydrukowanych i oprawionych egzemplarzy - pomyslal. Z czego polowa w skórze
marsjanskiego futrzaka, wytlaczanej i pociagnietej zlotem. Najelegantszy i najdrozszy surowiec,
jakiego mozna uzyc. Stracilismy juz majatek na to wydanie, a teraz jeszcze ta historia.
Na biurku lezal egzemplarz ksiazki Lukrecjusza "O naturze wszechrzeczy", w dokonanym,
stylem podnioslym i wzbudzajacym podziw, przekladzie Johna Drydena. Barney Masters ze
zloscia przewracal swiezutkie, kruche i biale kartki. Kto by sie spodziewal, ze ten starozytny
tekst znany bedzie na Marsie tak dobrze, az zachodzil w glowe. Czlowiek, który czekal poza
gabinetem, byl tylko jednym z osmiu, którzy pisali albo dzwonili do "Obelusa" w sprawie
spornego fragmentu.
Spornego? Nie bylo o co sie spierac. Osmiu miejscowych lacinników mialo racje. Teraz chodzilo
po prostu o to, zeby ich spokojnie odprawic i zapomniec, ze kiedykolwiek wczytywali sie w
wydanie "Obelusa" i ze znalezli ten cholerny fragment.
- W porzadku, przyslij go - powiedzial Masters do sekretarki. naciskajac przycisk stojacego na
biurku interkomu. W przeciwnym razie nigdy by nie odszedl. Charakter kazalby mu czekac.
Uczeni na ogól sa wlasnie tacy - maja swieta cierpliwosc.
Drzwi otworzyly sie i wylonil sie wysoki, siwy mezczyzna w staromodnych okularach w stylu z
Terry i z teczka w reku.
- Dziekuje, panie Masters - powiedzial wchodzac. - Pozwoli pan, ze wyjasnie, dlaczego moja
organizacja uwaza ten wlasnie blad za tak powazny. - Zasiadl za biurkiem i energicznie rozsunal
zamek w teczce. - Jestesmy przeciez planeta-kolonia. Wszystkie uznawane przez nas wartosci,
zwyczaje, sposoby wytwarzania przychodza do nas z Terry. SPiPF uwaza panskie wydanie tej
ksiazki za...
- SPiPF - przerwal Masters. Nigdy o czyms takim nie slyszal, ale mimo to jeknal. To z pewnoscia
jedna z tych zwariowanych druzyn czytajacych uwaznie wszystko, co wydrukowano i co
pochodzi z Marsa albo dociera z Terry.
- Straz Przeklaman i Powszechnych Falszerstw - wyjasnil Brandice. - Mam ze soba oryginalne,
poprawne terranskie wydanie "O naturze wszechrzeczy" - przeklad Drydena - takie jak to wasze.
- Nacisk na slowie "wasze" zabrzmial pogardliwie. Zupelnie jakby - pomyslal Masters -
"Obelus", drukujac swe pozycje, robil cos niesmacznego. - Przyjrzyjmy sie wstawkom
pochodzacym spoza oryginalu. Namawiam pana do przestudiowania najpierw mojego
egzemplarza, gdzie fragment ten jest poprawny. - Polozyl na biurku Mastersa stara, zniszczona,
wydana na Terra, otwarta ksiazke. - A potem, prosze pana, tego samego fragmentu z egzemplarza
panskiego wlasnego wydania. - Obok malej, starej niebieskiej ksiazeczki polozyl jeden z
wytwornych, duzych, oprawnych w skóre futrzaka egzemplarzy, które wypuscil wlasnie
"Obelus".
- Pozwoli pan, ze wezwe redaktora wydania - powiedzial Masters. - Powiedz, prosze, Jackowi
Sneadowi, zeby do mnie wstapil - zwrócil sie do panny Handy, naciskajac przycisk interkomu.
- Tak, panie Masters.
- Zacytujmy oryginalne wydanie - powiedzial Brandice - wierszowany przeklad z laciny. -
Odchrzaknal i zaczal czytac na glos.
Przez sens zalu i bólu wolni sie staniemy
I czucia nie zaznamy, bo nas juz nie bedzie.
Choc ziemie pochlonelyby morza, a morza niebiosa,
Nie ruszylibysmy sie, lecz miotani byli wszedzie.
- Znam ten fragment - powiedzial szorstko rozdrazniony Masters. Tamten tlumaczyl jak dziecku.
- Tego czterowiersza brakuje w panskim wydaniu, a w jego miejsce zjawia sie nastepujacy, Bóg
raczy wiedziec, jakiego pochodzenia, sfalszowany czterowiersz. Pan pozwoli. - Wzial okazaly,
oprawny w skóre futrzaka egzemplarz "Obelusa", przerzucil go i odnalazl wlasciwe miejsce.
Nastepnie zaczal czytac.
Przez sens zalu i bólu wolni sie staniemy,
Czego zaden prostak ni dojrzy, ni doceni.
Skorosmy umarli - spójrzmy ponad morza
I o wiecznym szczesciu glosmy wiec na Ziemi.
Brandice, spogladajac na Mastersa, zamknal z trzaskiem oprawna w skóre futrzaka ksiazke.
- Najbardziej nieznosne jest to, ze ten czterowiersz glosi krancowo odmienne poslanie od tego,
jakie zawiera cala ksiazka. Skad sie wzial? Ktos musial go napisac. Dryden tego nie zrobil,
Lukrecjusz tez nie. - Zmierzyl wzrokiem Mastersa, jak gdyby uwazal, ze to on wlasnie zrobil
osobiscie.
Drzwi gabinetu otworzyly sie i wszedl Jack Snead, redaktor wydania.
- On ma racje - powiedzial z rezygnacja da swego szefa. - Ale to tylko jedna z okolo trzydziestu
zmian w tekscie. Przekopalem sie przez cala ksiazke, odkad zaczely przychodzic listy. Teraz
ruszam do dalszych pozycji z naszej listy katalogowej. W wielu z nich takze znalazlem zmiany -
dodal chrzakajac.
- Byles ostatnim redaktorem, który robil korekte czystopisu, zanim tekst poszedl do skladu. Czy
te bledy byly tam wtedy? - spytal Masters.
- Oczywiscie, ze nie - odparl Snead. - Sam osobiscie robilem korekte szpaltowa. W odbitkach
szczotkowych równiez nie bylo zmian. Pojawily sie one dopiero w ostatecznych, oprawionych
juz egzemplarzach, jesli to ma jakies znaczenie. A scisle mówiac, w tych oprawionych na zloto,
w skóre futrzaka. Egzemplarze w zwyklych okladkach tekturowych sa w porzadku.
- Przeciez wszystkie pochodza z tego samego wydania - Masters zmruzyl oczy. - Razem wyszly z
drukarni. Prawde mówiac, nie planowalismy pierwotnie ekskluzywnej, kosztownej oprawy.
Ustalilismy to dopiero w ostatniej chwili i dzial sprzedazy zaproponowal polowe edycji w skórze
futrzaka.
- Chyba bedziemy musieli przeprowadzic dokladne badania skóry marsjanskiego futrzaka -
stwierdzil Jack Snead.
W godzine pózniej mocno postarzaly, poruszajacy sie chwiejnie Masters, w towarzystwie
redaktora wydania Jacka Sneada, siedzial naprzeciwko Luthera Sapersteina, agenta
przedsiebiorstwa Flawless i S-ka, pozyskujacego skóry zwierzece. Stamtad wlasnie "Obelus"
otrzymywal skóre futrzaka, w która oprawial swoje ksiazki.
- Przede wszystkim - zaczal Masters energicznym, swiadczacym o rutynie glosem - co to jest
skóra futrzaka?
- W zasadzie - odezwal sie Saperstein - w sensie, w jakim zadal pan pytanie, jest to skóra z
marsjanskiego futrzaka. Wiem, ze to panom niewiele mówi, ale moze sluzyc przynajmniej jako
punkt odniesienia, jako stwierdzenie, z którym wszyscy mozemy sie zgodzic i od którego
mozemy wyjsc, aby stworzyc cos bardziej przekonujacego. Tytulem wyjasnienia niech mi bedzie
wolno przekazac panom dodatkowe szczególy na temat samej istoty futrzaka. Jego skóra jest w
cenie miedzy innymi dlatego, ze jest rzadko spotykana. Skóra futrzaka nalezy do rzadkosci,
poniewaz futrzak bardzo rzadko ginie. Mam przez to na mysli, iz usmiercenie futrzaka - nawet
chorego lub starego - jest rzecza prawie niemozliwa. Nawet jezeli futrzak zostanie zabity, jego
skóra zyje nadal. Ta cecha dodaje wyjatkowej wartosci wykonanym z tej skóry przedmiotom
ozdobnym albo, jak w naszym przypadku, oprawianym w nia cennym ksiazkom, które maja
przetrwac lata.
Masters westchnal i patrzyl tepo przez okno, podczas gdy Saperstein dudnil dalej swoje.
Siedzacy obok Mastersa redaktor wydania robil zwiezle, tajemnicze notatki. Jego mlodziencza,
pelna energii twarz przybrala posepny wyraz.
- To, co wam dostarczylismy, kiedy zwróciliscie sie do nas - powiedzial Saperstein - pamietajcie,
ze to wyscie do nas przyszli, mysmy was wcale nie szukali - bylo doskonala skóra, starannie
wybrana z naszych olbrzymich zapasów. Te zyjace skóry lsnia wlasnym niezwyklym polyskiem.
Nie maja sobie równych ani na Marsie, ani na macierzystej planecie Terra. Jezeli ulegna
rozdarciu lub zadrasnieciu, same sie regeneruja. Rosna calymi miesiacami, staja sie coraz
gesciejsze, a okladki waszych tomów coraz bardziej zbytkowne i coraz bardziej poszukiwane. Od
dzis za dziesiec lat wartosc ksiazek oprawionych w skóre futrzaka o gestej siersci...
- Skóra zatem nadal zyje - wtracil Snead, przerywajac Sapersteinowi. - Ciekawe. A ten futrzak
jest, jak pan mówi, na tyle sprytny, ze zabicie go okazuje sie praktycznie niemozliwe. - Rzucil
szybkie spojrzenie na Mastersa - kazda z trzydziestu kilku zmian wprowadzonych w tekstach
naszych ksiazek dotyczy niesmiertelnosci. Wydanie przejrzane Lukrecjusza wydaje sie pod tym
wzgledem typowe. Tekst oryginalny glosi, iz czlowiek jest smiertelny. Jezeli nawet zyje nadal po
smierci, nie ma to znaczenia, poniewaz nic zachowa w pamieci swojej egzystencji. W to miejsce
przychodzi inny, sfalszowany fragment, w którym wyraznie mówi sie o zyciu przyszlym
wyznaczonym przez doczesne, fragment, który - jak pan mówi - pozostaje w calkowitej
sprzecznosci z cala filozofia Lukrecjusza. Czy uswiadamia sobie pan juz, co nalezy przez to
rozumiec? Ta przekleta filozofia futrzaka zdominowala filozofie pierwotnych autorów. To
wlasnie to, od poczatku do konca - Snead nagle przerwal i w milczeniu zaczal z powrotem
gryzmolic swoje notatki.
- W jaki sposób skóra zwierzeca, nawet ta wiecznie zywa, moze wywierac wplyw na tresc
ksiazki? - spytal Masters. - Tekst zostal juz wydrukowany, papier pociety, arkusze sklejone i
zszyte - to wbrew rozsadkowi. Jezeli nawet oprawa, ta przekleta skóra, naprawde zyje, trudno mi
w to uwierzyc - wlepil wzrok w Sapersteina. - Jezeli nawet zyje, czym sie odzywia?
- Drobnymi czasteczkami zywnosci tworzacymi zawiesine w powietrzu - odpowiedzial uprzejmie
Saperstein.
- Chodzmy juz. To absurdalne - stwierdzil Masters, wstajac z miejsca.
- Wchlania czasteczki przez pory - dodal Saperstein dostojnie, niemal z wyrzutem.
- Niektóre z poprawionych tekstów sa fascynujace - powiedzial zamyslony Jack Snead, studiujac
swoje notatki i nie wstajac w slad za swym szefem. - Zmiany sa zróznicowane - wahaja sie od
calkowitego odwrócenia sensu oryginalnego fragmentu, calkowitej odwrotnosci sensu
wyrazonego przez autora (jak w przypadku Lukrecjusza) - do bardzo subtelnych, prawie
niewidocznych korekt (jezeli to wlasciwe slowo), prowadzacych do uzyskania tekstów bardziej
zgodnych z doktryna zycia wiecznego. Problem polega na tym: czy mamy do czynienia z
pogladami tylko jednej okreslonej formy zycia, czy futrzak wie, o czym mówi? Wezmy na
przyklad poemat Lukrecjusza - jest bardzo wielki, bardzo piekny, bardzo interesujacy jako
poezja. Ale jako tekst filozoficzny byc moze jest kiepski. Nie wiem tego. To nie moja sprawa. Ja
tylko wydaje ksiazki. Nie pisze ich. Ostatnia rzecza, jaka móglby zrobic dobry redaktor, byloby
dopisywanie czegos na wlasna reke w tekscie autorskim. A to wlasnie robi futrzak, a raczej w
jakis dziwny sposób skóra, która po nim pozostaje - Snead zamilkl.
- Ciekaw jestem, czy dodala cos istotnego - powiedzial Saperstein.
- W znaczeniu poetyckim, czy tez ma pan na mysli sens filozoficzny? Z poetyckiego lub
literackiego, stylistycznego punktu widzenia wstawki sa ani lepsze, ani gorsze od oryginalu.
Udaje jej sie na tyle zrecznie podrobic autora, ze gdyby ktos nie znal wczesniej tekstu, nigdy by
tego nie spostrzegl. Nigdy by nie rozpoznal, ze to mówi skóra - dodal Snead po namysle.
- Chodzilo mi o strone filozoficzna.
- No cóz, wciaz to samo poslanie, wygrywane do znudzenia jak na katarynce. Smierc nie istnieje.
Kladziemy sie spac, a potem budzimy do lepszego zycia. To, co zrobila skóra w poemacie "O
naturze wszechrzeczy", jest typowe dla niej. Jesli to sie przeczyta, to tak jakby przeczytalo sie
wszystko.
- Ciekawym eksperymentem byloby oprawienie egzemplarza Biblii w skóre futrzaka - stwierdzil
pograzony w myslach Masters.
- Juz to zrobilem - powiedzial Snead.
- No i?
- Oczywiscie nie starczylo mi czasu, zeby przeczytac calosc. Ale przejrzalem listy sw. Pawla do
Koryntian. Wprowadzila tylko jedna zmiane. Fragment, zaczynajacy sie od slów: "Sluchajcie,
przeto wyjawie wam tajemnice", umiescila caly wersalikami., Wersy: "Smierci, gdziez twe
zadlo? Grobie, gdziez zwyciestwo?" - powtórzyla dziesiec razy po kolei, az dziesiec, wszystko
wersalikami. Oczywiscie, futrzakowi to odpowiadalo - bylo zgodne z jego wlasna filozofia, a
raczej teologia - Snead wazyl kazde slowo. - Jest to w zasadzie spór natury teologicznej... miedzy
czytelnikami i skóra marsjanskiego zwierzecia, wygladajacego jak skrzyzowanie wieprza z
krowa. Niesamowite - powiedzial po chwili i znów wrócil do swoich notatek.
- Czy sadzisz, ze futrzak jest w posiadaniu jakiejs wiedzy czy tez nie? - spytal Masters po
uroczystej pauzie. - Jak juz mówiles, nie musi to byc poglad tylko jednego okreslonego
zwierzecia, któremu udalo sie uniknac smierci. To moze byc prawda.
- Przychodzi mi na mysl cos takiego - zaczal Snead. - Futrzak nie nauczyl sie po prostu unikac
smierci. Ale zrobil to, co sam glosi. Przez fakt, ze zostal zabity, obdarty ze skóry, która - wciaz
zywa - przerobiono na okladki ksiazek, zwyciezyl smierc. Zyje nadal. I wydaje sie uwazac to
zycie za lepsze. Nie mamy tu do czynienia z zawzieta, jedynie lokalna forma zycia. Stykamy sie
z organizmem, który zrobil juz to, w co my wciaz watpimy. On na pewno wie. Jest zywym
potwierdzeniem wlasnej doktryny. Fakty mówia same za siebie. Jestem sklonny w to wierzyc.
- Byc moze to zycie bez konca tylko dla niego niekoniecznie dotyczy wszystkich - nie zgodzil sie
Masters. - Futrzak, jak zauwaza pan Saperstein, jest wyjatkowy. Skóra zadnej innej istoty zywej
ani na Marsie, ani na Lunie, ani na planecie Terra nie trwa wiecznie i nie wchlania
mikroskopijnych czasteczek zywnosci tworzacych zawiesine w powietrzu. Skoro ta potrafi to
zrobic...
- Bardzo niedobrze, ze nie mozemy jakos porozumiec sie ze skóra futrzaka - powiedzial
Saperstein. - Próbowalismy to zrobic, tu w Flawless, jak tylko po raz pierwszy
zaobserwowalismy fakt jej posmiertnego zycia. Jednak nigdy nie znalezlismy sposobu.
- Za to my w "Obelusie" znalezlismy go - zauwazyl Snead. - Prawde powiedziawszy, sam
próbowalem juz eksperymentowac. Mialem odbity jednozdaniowy tekst - pojedynczy wiersz:
"Futrzak, nie tak jak wszystkie inne istoty zywe, jest niesmiertelny".
Nastepnie oprawilem kartke w skóre futrzaka i przeczytalem ponownie. Tekst zmienil sie. Tutaj -
podal Mastersowi cienka, ladnie oblozona ksiazeczke. - Czytaj, jak to teraz brzmi.
- "Futrzak, tak jak wszystkie inne istoty zywe, jest niesmiertelny" - Masters przeczytal na glos. -
No tak, wyrzucila tylko slowo "nie". To niewielka zmiana, tylko trzy litery - powiedzial, oddajac
Sneadowi próbke.
- Za to ze wzgledu na sens to bomba - powiedzial Snead. - Jestesmy odzywiani ponownie poza
grobem, mozna by tak powiedziec. Uswiadomijmy to sobie - skóra futrzaka jest z formalnego
punktu widzenia martwa, poniewaz martwy jest futrzak. na którym ona rosla. Stad cholernie juz
blisko do dostarczenia niekwestionowanego dowodu na istnienie zycia zmyslowego po smierci.
- Oczywiscie jeszcze jedno - zaczal Saperstein niepewnie. - Nie znosze do tego wracac. Nie
wiem, jaki to ma z tym wszystkim zwiazek. Ale marsjanski futrzak, pomimo swej niesamowitej,
cudownej wrecz zdolnosci utrzymywania sie przy zyciu, jest pod wzgledem umyslowym
stworzeniem glupim. Terranski opos, na przyklad, ma mózg wielkosci jednej trzeciej mózgu
kota. Mózg futrzaka stanowi zas jedna piata mózgu oposa - Saperstein patrzyl ponuro.
- No cóz, Biblia glosi, ze "ostatni beda pierwszymi" - stwierdzil Snead. - Byc moze skromny
futrzak znajduje sie wlasnie wsród nich, miejmy nadzieje.
- A ty pragniesz zycia wiecznego? - spylal Masters, spogladajac na Sneada.
- Oczywiscie - odparl Snead. - Kazdy tego pragnie.
- Ja nie - zaprzeczyl stanowczo Masters. - Juz i tak mam dosc klopotów. Ostatnia rzecza, której
chcialbym, jest zyc nadal tak jak oprawa ksiazki czy w jakikolwiek inny sposób. - Jednak
pograzyl sie w rozmyslaniach. Myslal inaczej. W rzeczywistosci zupelnie inaczej.
- Wydaje sie, ze to by sie podobalo futrzakowi - zgodzil sie Saperstein. - Byc okladka ksiazki,
lezec sobie wygodnie calymi. latami na pólce i wchlaniac drobniutkie czasteczki z powietrza. No
i prawdopodobnie medytowac. Albo robic cokolwiek innego, co zwykly czynic futrzaki po
smierci.
- Stwarzaja teologie - powiedzial Snead. - Glosza kazania. Chyba juz nigdy wiecej nie bedziemy
oprawiac ksiazki w skóre futrzaka - zwrócil sie do swego szefa.
- Nie w celach handlowych - zgodzil sie Masters. - Nie na sprzedaz. Ale... - Nie mógl uwolnic sie
od przeswiadczenia, ze tkwi w tym jakis sens. - Zastanawiam sie, czy skóra futrzaka zdolna
bylaby przekazac swój wysoki wspólczynnik zywotnosci czemus, co byloby w nia "zawiniete" -
powiedzial. - Na przyklad zaslony okienne... A tapicerka w pojazdach moglaby wyeliminowac
ofiary smiertelne na uczeszczanych szlakach... Albo otuliny helmów dla oddzialów bojowych... I
dla graczy w baseball. - Mozliwosci wydawaly mu sie ogromne, ale mgliste. Musieliby to
przemyslec, poswiecajac na to sporo czasu.
- W kazdym razie - zaczal Saperstein - moje przedsiebiorst-wo odmawia wam zwrotu pieniedzy.
Informacje o wlasciwosciach skóry futrzaka byly powszechnie znane i opublikowane w
broszurze, która wydalismy w tym roku. Oswiadczamy kategorycznie...
- W porzadku, nasza strata - powiedzial rozdrazniony Masters i machnal reka. - Niech i tak
bedzie.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]