ściagawka postepowanie administracyjne(1), ─══♦♦ Ustawy kodeksy♦♦══─
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Seria ci¹gawka z demokracji
Obywatelski Poradnik Antykorupcyjny
Zeszyt 4
Postêpowanie administracyjne
Autor
Zeszyt wydany we wspó³pracy z Programem Prawnym
Ilustracje:
® Jaros³aw Olejarz,
Prze³om.
Tygodnik Ziemi
Chrzanowskiej
Wszystkie zeszyty dostêpne w internecie
www.przeciw-korupcji.org.pl
Maciej Wnuk
¯egnaj styropianie!
Tytu³y zeszytów w serii:
Konflikt na osiedlu mieszkaniowym.
W³adze gminy postanawiaj¹ zabudowaæ
zielony skwer. Mieszkañcy protestuj¹, zbie-
raj¹ podpisy pod petycj¹, pisz¹ listy do
prasy, przybywaj¹ na posiedzenie rady gmi-
ny, prosz¹ o interwencjê radnych, konferuj¹
z burmistrzem, l¹ petycje do wojewody,
prokuratury, NIK-u i kancelarii Prezydenta,
szukaj¹ znajomych w Wysokich Instytu-
cjach, aby przed³o¿y³y ich sprawê bez-
porednio Bardzo Wa¿nym Osobom. Co
bardziej krewcy zapowiadaj¹ przywi¹zanie
siê do drzew, które maj¹ zostaæ wyciête,
marsz na urz¹d gminy albo blokadê osiedla.
Mimo tego po pewnym czasie na
skwerze powstaje blok mieszkalny. Urzêdni-
cy ró¿nych szczebli kiwaj¹ ze wspó³czuciem g³owami, ale bezradnie rozk³ada-
j¹ rêce: inwestor dysponowa³ prawomocnym pozwoleniem na budowê i nic
nie moglimy zrobiæ.
Znacie takie historie? Jest ich w Polsce wiele. Mimo ogromnego zaanga-
¿owania i powiêcenia, mimo ewidentnych racji, mieszkañcy przegrywaj¹.
Dlaczego? Dlaczego demokratyczna w³adza nie ustêpuje przed dzia³ania-
mi, które obali³y w³adzê totalitarn¹?
Bo nowe czasy wymagaj¹ nowych rozwi¹zañ. Gdy wszystko zale¿a³o od
widzimisiê sekretarza partii mo¿na by³o ograniczaæ siê do polityki i propagan-
dy. Teraz to za ma³o!
Seria ci¹gawka z demokracji
Obywatelski Poradnik Antykorupcyjny
W pañstwie prawa nale¿y dzia³aæ na polu prawa. Nadu¿ycia
administracyjne nale¿y zwalczaæ na polu administracyjnym.
Zeszyt 1: Zanim zaczniesz dzia³aæ
Gdyby mieszkañcy odwo³ali siê od decyzji o zabudowie skweru na
drodze administracyjnej, wskazuj¹c, ¿e ³amie ona ustawê o ochronie przyrody
rezultat ich zmagañ móg³by byæ zupe³nie inny.
Ten zeszyt zapozna Ciê z zasadami postêpowania administracyjnego
i metodami skutecznego dzia³ania na tym polu.
Zak³adam, ¿e masz ma³o czasu na studiowanie prawa administracyjnego
i oczekujesz szybkiej i praktycznej pomocy. W tym celu przygotowa³em
ci¹gawkê i schemat postêpowania administracyjnego. Pozwol¹ ci one ³atwo
zorientowaæ siê w którym punkcie drogi administracyjnej znajduje siê Twoja
sprawa i jakie masz mo¿liwoci dzia³ania.
Zeszyt 2: Skargi i wnioski
Zeszyt 3: ci¹gawka z Konstytucji
ISBN 83-915640-6-1
2
3
ci¹gawka z postêpowania administracyjnego
11. Sprawd jakie postanowienia zosta³y wydane podczas postê-
powania?
®
10
Czy maj¹ wszystkie niezbêdne elementy?
1. Sprawd, czy dana sprawa ma charakter administracyjny, czy
cywilno-prawny?
®
10a
Mo¿e trzeba za¿¹daæ ich uzupe³nienia?
®
10b
®
2. Zlokalizuj stan sprawy na schemacie drogi administracyjnej.
1
12. Je¿eli postanowienia s¹ niekorzystne, a s³u¿y na nie za¿alenie,
to z³ó¿ je.
Za¿alenie uzupe³nij wnioskiem o wstrzymanie
wykonania postanowienia. W przypadku odrzucenia za¿alenia zaskar¿
postanowienie do NSA.
®
11
i
3. Je¿eli ¿aden urz¹d nie zajmowa³ siê spraw¹, choæ powinien, to
doprowad do wszczêcia postêpowania administracyjnego.
2
2a
®
12b
Uzupe³nij je wnioskiem o wstrzy-
®
A mo¿e instytucja nie dostrzeg³a, ¿e postêpowanie siê rozpoczê³o?
®
3
manie wykonania postanowienia.
3a
Sprawd czy powiniene wnieæ jakie op³aty administracyj-
13. Je¿eli z³o¿enie za¿alenia nie jest mo¿liwe (up³yw czasu, nie je-
ste stron¹) to sprawd, czy nie zachodz¹ przes³anki dla wznowienia
postêpowania
4. Je¿eli jakie postêpowanie ju¿ siê toczy to czy jeste jego stro-
n¹? A czy powiniene byæ?
3b
®
13a
lub stwierdzenia niewa¿noci postanowienia
®
13b
?
®
4
Jeli jeste to poznaj prawa strony
14. Sprawd jakie decyzje zosta³y wydane?
®
10
. Czy maj¹
Je¿eli nie jeste, a powiniene byæ, to z³ó¿
¿¹danie uznania Ciê za stronê.
®
4a
wszystkie niezbêdne elementy?
®
10a
Mo¿e trzeba za¿¹daæ ich
®
5. Je¿eli nie mo¿esz zostaæ stron¹ jako osoba indywidualna, to
niech wniosek o dopuszczenie do postêpowania z³o¿y Twoja organiza-
cja spo³eczna.
4b
uzupe³nienia?
®
10b
15. Je¿eli decyzje s¹ niekorzystne to z³ó¿ od nich odwo³anie.
®
11
W przypadku odrzucenia odwo³ania zaskar¿ decyzje do NSA.
®
6. Je¿eli ani Ty, ani organizacja spo³eczna nie mo¿ecie byæ stron¹
to poznaj i stosuj mo¿liwoci dzia³ania, które przys³uguj¹ innym oso-
bom.
5
Skargê do NSA uzupe³nij wnioskiem o wstrzymanie wyko-
nania decyzji.
12b
i
7. Sprawd, czy urz¹d lub urzêdnicy prowadz¹cy sprawê nie pod-
legaj¹ (podlegali) wy³¹czeniu?
®
6
4a
16. Je¿eli z³o¿enie odwo³ania nie jest mo¿liwe (up³yw czasu, nie
jeste stron¹) to sprawd, czy nie zachodz¹ warunki dla wznowienia
postêpowania,
®
13a
stwierdzenia niewa¿noci,
®
13b
uchy-
®
8. Sprawd, czy podczas prowadzenia sprawy urz¹d przestrzega(³)
ogólnych zasad postêpowania administracyjnego.
7
. Wnioski w tych spra-
wach uzupe³nij wnioskiem o wstrzymanie wykonania decyzji.
®
13c
®
9. Sprawd, czy urz¹d przestrzega(³) terminów za³atwienia sprawy.
8
17. Sprawd, czy NSA wydawa³ w sprawie orzeczenia i czy urz¹d
je wykona³? Je¿eli urz¹d ich nie wykonuje to z³ó¿ w nim ¿¹danie wyko-
nania orzeczenia, a nastêpnie skargê na bezczynnoæ organu do NSA.
Domagaj siê grzywny.
Je¿eli postêpowanie toczy siê opieszale, to z³ó¿ skargê na
bezczynnoæ do NSA
9b
®
12a
lub za¿alenie na nieza³atwienie spra-
®
12c
wy w terminie (
Zeszyt nr 2 Skargi i wnioski)
10. Sprawd, czy biegn¹ terminy, które obowi¹zuj¹ Ciebie?
®
18. Je¿eli powy¿sze procedury zawodz¹, to sprawd czy pomoc-
ny bêdzie udzia³ prokuratora
®
14
lub Rzecznika Praw Obywatel-
Zaplanuj swoje dzia³ania tak, aby ich nie przekroczyæ. Je¿eli
jaki termin min¹³, to z³ó¿ wniosek o jego przywrócenie
9b
skich
®
15
?
®
9c
4
5
®
ne?
i ich u¿ywaj.
®
lenia, zmiany lub wyganiêcia decyzji
®
®
1
Administracyjny, cywilnoprawny
co to znaczy?
Ró¿ne tryby w³adzy, czyli kiedy stosujemy
Kpa?
Ka¿da grupa zawodowa wytwarza swój ¿argon. Tak¿e prawnicy
u¿ywaj¹ sformu³owañ brzmi¹cych obco dla przeciêtnego cz³owieka.
Tryb cywilno-prawny, tryb administracyjny, karny, karno-skar-
bowy na dwiêk takich s³ów mo¿na dostaæ gêsiej skórki.
Wyjanienie tych sformu³owañ nie jest trudne, a za to bardzo
istotne dla naszych dalszych rozwa¿añ. Otó¿ prawo dzieli siê na kilka
segmentów, z których ka¿dy jest regulowany osobnym kodeksem.
W ramach ka¿dego segmentu sprawy za³atwia siê innym trybem.
Ka¿dy organ w³adzy wykonawczej od wójta do ministra pe³ni
jednoczenie przynajmniej trzy ró¿ne funkcje, rz¹dz¹ce siê ró¿nymi ko-
deksami:
1. jest organem w³adzy wydaj¹cym decyzje administracyjne
w stosunku do obywateli i instytucji w trybie postêpowania
administracyjnego,
2. jest dysponentem publicznego maj¹tku i publicznych pieniêdzy
w trybie cywilnoprawnym,
3. jest pracodawc¹ dla swoich urzêdników w trybie prawa pracy.
To, w jakim trybie organ dzia³a zale¿y od ustawy, która da³a mu
uprawnienia. Dla nas najistotniejsze bêdzie rozró¿nienie, kiedy urz¹d
dzia³a jako organ w³adzy, a kiedy jako uczestnik rynku:
Segment
dotyczy m. in.
Kodeksy
nazwa trybu
prawo
cywilne
W³asnoæ, wspó³w³asnoæ, u¿yt-
kowanie wieczyste, najem,
dzier¿awa, zobowi¹zania, d³ugi,
sprzeda¿, zamiana, umowy,
ubezpieczenia, spadki,
darowizny.
Kodeks cywil-
ny, kodeks po-
stêpowania
cywilnego
cywilno-
-prawny
Relacja urz¹d-obywatel
tryb
obowi¹zuj¹ przepisy
urz¹d wydaje decyzjê
administracyjny
Kodeksu postêpowania
administracyjnego
urz¹d zawiera umowê
cywilnoprawny
Kodeksu postêpowania
cywilnego
prawo
administra-
cyjne
Wydawanie decyzji w sprawach
indywidualnych przez organy ad-
ministracji publicznej
Kodeks postê-
powania admi-
nistracyjnego
administra-
cyjny
W trybie postêpowania administracyjnego urz¹d dzia³a m. in.
w nastêpuj¹cych sferach:
zagospodarowanie przestrzenne decyzje o warunkach zabu-
dowy i zagospodarowania terenu,
prawo budowlane pozwolenia na budowê,
ochrona przyrody pozwolenie na usuniêcie drzew i krzewów,
geodezja rozgraniczenia nieruchomoci,
pomoc spo³eczna przyznawanie zasi³ków.
Do tych wszystkich spraw odnosz¹ siê przepisy o postêpowaniu
administracyjnym zawarte w Kodeksie postêpowania administracyjne-
go (w skrócie Kpa).
Wyj¹tkiem s¹
sprawy podatkowe
. Reguluje je ordynacja podat-
kowa, a przepisy Kpa stosuje siê do nich tylko czêciowo. Przepisów
Kpa nie stosuje siê tak¿e do spraw karno-skarbowych.
(Art. 3 § 1 pkt 1
i 2 Kpa)
prawo
karne
Przestêpstwa, kary, sposoby ka-
rania i cigania oraz odbywania
kary.
Kodeks karny,
kodeks postê-
powania kar-
nego, kodeks
karny wyko-
nawczy
karny
prawo
pracy
Sprawy zatrudnienia
Kodeks pracy
prawo
karne
skarbowe
Przestêpstwa i wykroczenia
skarbowe
Kodeks karny
skarbowy
karno-
-skarbowy
6
7
W trybie umowy z osob¹ lub instytucj¹ urz¹d dzia³a m. in. w na-
stêpuj¹cych sferach:
gospodarka nieruchomociami sprzeda¿, najem i dzier¿awa
gruntów, sprzeda¿ mieszkañ,
zamówienia publiczne zakup towarów i us³ug,
Do tych spraw przepisy Kpa siê nie stosuj¹.
Bardziej szczegó³owy schemat drogi administracyjnej znajdziesz:
®
2a
Aby okreliæ na jakim etapie jest sprawa musimy zebraæ wszelkie
dostêpne dokumenty oraz informacje i ustaliæ:
jakie postêpowania administracyjne zosta³y rozpoczête?
czym siê zakoñczy³y jakie decyzje zosta³y wydane?
je¿eli jeszcze trwaj¹, to na jakim s¹ etapie, jakie postanowienia
wydano, czy urz¹d dotrzymuje terminów rozpatrzenia sprawy?
czy jakie skargi zosta³y z³o¿one do NSA, czym siê zakoñczy³y?
Je¿eli pewnych dokumentów lub informacji nam brakuje to mo-
¿emy je uzyskaæ w urzêdach na podstawie przepisów ustawy o dostê-
pie do informacji publicznej.
Maj¹c te dane umiejscawiamy stan sprawy na schemacie i spraw-
dzamy, jakie kolejne kroki nam przys³uguj¹. Zwracamy szczególn¹
uwagê, czy biegn¹ jakie terminy, których up³ywu nie mo¿emy prze-
gapiæ zw³aszcza dla odwo³añ, za¿aleñ i skarg do NSA!
Uwaga! Zdarza siê, ¿e w
zadawnionych i wielow¹tkowych spra-
wach mo¿e siê toczyæ jednoczenie kilka postêpowañ administracyj-
nych ró¿nego szczebla!
Czasami mo¿e je prowadziæ ten sam urz¹d.
Np. pewien urz¹d wojewódzki na jeden wniosek wznowi³ postêpowa-
nie w sprawie pozwolenia na budowê które wyda³, a na inny wniosek
prowadzi³ jednoczenie postêpowanie o stwierdzenie niewa¿noci tej
decyzji.
W takich sytuacjach nale¿y sprawdziæ na jakim etapie jest ka¿dy
w¹tek (np. rysuj¹c w³asny schemat), które postêpowania czym siê
skoñczy³y, a które jeszcze trwaj¹?
Otrzymuj¹c pismo z urzêdu trzeba wtedy przyporz¹dkowaæ je do
konkretnego w¹tku i konkretnego postêpowania. Podobnie je¿eli
urz¹d wzywa nas na wiadków albo robi rozprawê administracyjn¹
w sprawie to trzeba za¿¹daæ wyjanienia, w ramach którego postê-
powania bêdziemy zabieraæ g³os. Urzêdnikom zdarza siê tu namie-
szaæ!
Interesuj¹co mia³a siê sprawa z najmem mieszkañ komunalnych.
Do 1994 roku urzêdy przydziela³y mieszkania w trybie decyzji admini-
stracyjnych. Mo¿na siê wiêc by³o od takich decyzji np. odwo³ywaæ. Od
1994 roku urzêdy zawieraj¹ umowy najmu z mieszkañcami. W tym try-
bie przepisy o terminach i odwo³aniach nie obowi¹zuj¹. Za to strony
umowy s¹ przynajmniej teoretycznie równoprawne.
2
Droga administracyjna gdzie jestemy?
Gdy upewnimy siê, ¿e nasza sprawa ma charakter administracyj-
ny, to musimy siê zorientowaæ na jakim jest etapie.
Postêpowanie administracyjne rozpoczyna siê w pierwszej instancji.
Urz¹d wydaje decyzjê. Je¿eli siê od niej nie odwo³amy to staje siê ona
ostateczna. Gdy siê odwo³amy, to inny urz¹d prowadzi postêpowanie
odwo³awcze i wydaje decyzjê w II instancji. Ta decyzja te¿ jest ostateczna.
Decyzja ostateczna dzia³a (wywo³uje skutki). Ale mo¿na j¹ badaæ
pod k¹tem, czy zosta³a wydana zgodnie z prawem. Mo¿na to czyniæ na
drodze s¹dowej lub administracyjnej. Do Naczelnego S¹du Admini-
stracyjnego mo¿na zaskar¿yæ decyzjê po wyczerpaniu drogi odwo³aw-
czej czyli decyzjê II instancji. Natomiast do w³aciwego urzêdu mo¿-
na siê zwróciæ o zbadanie prawid³owoci wydania ka¿dej decyzji osta-
tecznej (czy to I czy II instancji).
W uproszczeniu wygl¹da to tak:
decyzja I instancji
¯
odwo³anie
brak
¯
odwo³ania
®
decyzja II instancji
decyzja jest ostateczna
skarga do
¯
NSA
wniosek do
¯
odp. urzêdu
orzeczenie NSA
decyzja w sprawie decyzji
8
9
[ Pobierz całość w formacie PDF ]