ćw. 5 układ pokarmowy, PATOMORFOLOGIA, PATOMORFOLOGIA ŁÓDŹ, przewodnik do ćwiczeń, IV RS
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Ćwiczenie 5.
PATOMORFOLOGIA UKŁADU POKARMOWEGO
1.
Hepatitis chronica activa (progrediens seu aggressiva)
(325) - przewlekłe aktywne
zapalenie wątroby, barwienie hematoksyliną i eozyną.
Wycinek pobrany metodą biopsji gruboigłowej od 40 – letniego chorego, który został
przyjęty do Kliniki Internistycznej z powodu postępującego osłabienia, niestrawności, stanów
podgorączkowych oraz nieznacznego stopnia zażółcenia powłok skórnych. Badaniem
fizykalnym między innymi stwierdzono wątrobę nieznacznie powiększoną, o nieco
wzmożonej konsystencji. W badaniu ultrasonograficznym wątroby nie znaleziono zmian
ogniskowych. We krwi wykryto obecność antygenu HBs. Dla ustalenia rozpoznania
klinicznego, w szczególności dla oceny aktywności procesu, oraz stopnia uszkodzenia
wątroby pobrano wycinek za pomocą punkcj i gruboigłowej. Wycinek utrwalono w 10%
roztworze zobojętnionej formaliny i przesłano do Zakładu Patomorfologii.
1
. Zwróć uwagę na
wykładniki morfologiczne przewlekłego aktywnego zapalenia wątroby, do których należą:
•
naciek z komórek limfoidalnych i plazmatycznych w przestrzeniach wrotnych
(bramnożółciowych)
•
nierówna granica między naciekiem zapalnym a miąższem zrazików (następstwo
martwicy kęsowej - ang.
piece meal necrosis
)
•
martwica pojedynczych hepatocytów z cechami regeneracji (beleczki wątrobowe o
szerokosci dwu lub kilku komórek)
Może również występować tzw. martwica pomostowa (pas martwicy między żyłami
środkowymi lub przestrzeniami wrotnymi) z naciekiem zapalnym w całym miąższu wątroby.
1
Do oceny morfologicznej wycinka wątroby jest niezbędna szczegółowa znajomość
przebiegu klinicznego oraz wyników badań dodatkowych, które musi przekazać lekarz
prowadzący wraz z przesłanym wycinkiem. W badaniu patomorfologicznym wycinków z
wątroby rutynowo wykonuje się barwienie HE razem z innymi barwieniami i odczynami
histochemicznymi (impreganacja srebrem włokien siateczki, reakcja paS, barwienie na
amyloid, HBs-orceina oraz odczyn na żelazo). W oparciu o całokształt badań rozpoznano:
Hepatitis chronica activa
.
1
2.
Cirrhosis hepatis
(250) - marskość wątroby, barwienie hematoksyliną i eozyną.
Wycinek wątroby mężczyzny 60 letniego, zmarłego z powodu żylaków przełyku. W czasie
autopsji stwierdzono powiększenie wątroby. Powierzchnia wątroby drobnoguzkowa, na
przekroju lekko zażółcona z widocznymi, różnej wielkości guzkami. Praktycznie nie
znaleziono prawidłowego utkania wątroby. Ponadto stwierdzono wykładniki morfologiczne
nadciśnienia w dorzeczu żyły wrotnej:
splenomegalia
,
ascites
,
gastroenterocolitis catarrhalis
,
varices oesophagi
,
caput Medusae
. W świetle przełyku i żołądka stwierdzono
ciemnowiśniowe skrzepy krwi.
Do wykładników morfologicznych marskości wątroby należą:
•
przebudowa (fragmentacja) miąższu wątroby pod postacią różnej: wielkości,
nieregularnie utkanych fragmentów miąższu wątroby, otoczonych pasmem tkanki łącznej
(guzki regeneracyjne)
•
część guzków zawiera jedną lub więcej przestrzeni wrotnych lub żył centralnych (guzki
osiowe) natomiast inne guzki nie zawierają ani żył centralnych, ani przestrzeni wrolnyeh
(guzki bezosiowe)
•
rozplem przewodów żółciowych w poszerzonych niekiedy przestrzeniach wrotnych
•
martwica z różnorodnymi zmianami zwyrodnieniowymi hepatocytów
•
nacieki z komórek limfoida1nych zlokalizowane w przestrzeniach wrotnych.
2
3.
Carcinoma hepatocellulare (251)
- rak z komórek wątrobowych (barwienie
hematoksylina i eozyną)
Wycinek z guza wątroby mężczyzny 67 letniego, zmarłego wśród objawów śpiączki
wątrobowej. Klinicznie stwierdzono w wątrobie guz wielkości pięści (na podstawie badania
ultrasonograficznego wątroby oraz biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej
2
) i wodobrzusze.
Badaniem sekcyjnym rozpoznano marskość wątroby, w obrębie której ponadto stwierdzono
guz szarobiaławy, dobrze odgraniczony, o średnicy 8 cm. Wycinek pochodzi z tego guza. Do
wykładników morfologicznych raka z komórek wątrobowych należy:
•
utkanie z wielobocznych komórek o centralnie zlokalizowanych, pęcherzylcowatych
jądrach, odtwarzające niekiedy układy beleczkopodobne,
•
ziarnistą cytoplazmę, przeważnie zasadochłonną, zawierająca niekiedy żółć
•
drobnoogniskowe naciekanie otaczającego miąższu
•
podziały komórkowe i martwica w centralnych częściach nowotworu
•
rozplem tkanki łącznej i nacieki przewlekłego zapalenia.
2
W diagnostyce zmian ogniskowych wątroby decydującą rolę odgrywa ocena mikroskopowa
biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej (bac), wykonanej pod kontrolą USG lub TK. Należy
zaznaczyć, że często lepszy materiał do badania morfologicznego uzyskuje się wprawdzie
drogą biopsji gruboigłowej (jest większy), ale jest to badanie obarczone wiekszym ryzykiem.
W niektórych przypadkach istnieje nawet konieczność pobrania wycinka podczas
lapararoskopii aby ostatecznie ocenić zmianę w wątrobie.
3
4.
Pancreatitis acuta haemorrhagica (209)
- ostre krwotoczne zapalenie trzustki, barwienie
hematoksyliną i eozyną
Wycinek trzustki kobiety 50 letniej, zmarłej z powodu zapalenia otrzewnej, powstałego
wskutek kamiczego przewlekłego zapalenia dróg żółciowych, powikłanego ostrym
zapaleniem trzuski.
Do wykładników morfologicznych ostrego zapalenia trzustki należą:
•
martwica miąższu trzustki i tkanki tłuszczowej okołotrzustkowej (lac.
necrosis Balser
)
•
wylewy krwi j naciek granulocytamy wokół ognisk martwiczych które są wykładnikami
przyżyciowości zmian
3
,
•
jednorodne, różowo-niebieskie ogniska wśród martwiezo zmienionych tkanek (mydła
wapniowe)
3
Trzustka jest narządem który w zwłokach szybko ulega samoistnym zmianom
autolitycznym, symulujacych wygladem mydła. Stąd dla odróznienia zmian posmiertnych od
przyżyciowych w materiale sekcyjnym, konieczne jest stwierdzenie powyższych cech
mikroskopowych.
4
5.
Morbus fibroso-cysticus pancreatis (mucoviscidosis
) (254) - zwyrodnienie włóknisto-
torbielowate trzustki (mukowiscydoza), barwienie hematoksyliną i eozyną
Wycinek z trzustki dziecka 2 letniego, zmarłego z powodu zapalenia płuc. W klinice
stwierdzono znacznego stopnia wychudzenie, stolce tłuszczowate (wykładniki zespołu złego
wchłaniania, towarzyszącego zwykle mukowiscydozie) oraz podwyższoną zawartość Na
+
i
C
++
w pocie. Badaniem autopsyjnym stwierdzono między innymi obfite masy śluzowe w
drzewie oskrzelowym, rozstrzenie oskrzeli oraz ogniska odoskrzelowego zapalenia płuc.
Trzustka posiadała wzmożoną spoistość, na przekrojach obok pomnożenia elementów
wlóknistych obserwowano torbielowate twory. Do wykładników morfologicznyoh
zwyrodnienia włóknisto - torbielowatego trzustki należy:
•
rozszerzenie światła przewodów i pęcherzyków, których światło wypełniają
kwasochłonne masy
•
pomnożone elementy fibroblastyczne wokół poszerzonych przewodów oraz w obrębie
zrazików, w miejscu zaniklego utkania trzustki
•
rozproszony naciek z komórek limfoidalnych, głównie w obszarach zwłóknienia.
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]