Ćwiczenie nr 1 (1), przedmioty, anatomia 1 semestr
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Ćwiczenie nr 1Nomenklatura naukowaMimo, że wiele organizmów posiada swoje nazwy zwyczajowe (np. ogoniastek jelitowy,bąblowiec), w języku naukowym stosuje się nazwy łacińskie lub zlatynizowane. Powodówjest kilka. Niektóre organizmy nie posiadają nazw zwyczajowych lub mają ich kilka. Niektórenazwy mogą odnosić się do różnych gatunków. Również w komunikacji międzynarodowejtrudno byłoby porozumieć się posługując się zwyczajowym nazewnictwem, odmiennym wróżnych językach. Dlatego, aby unikać nieporozumień, w języku naukowym stosuje sięujednolicone nazewnictwo.Binominalne nazewnictwoKarol Linneusz, szwedzki lekarz i przyrodnik żyjący w XVIII wieku, autorSystemaNauturae,uporządkował nazewnictwo organizmów żywych wprowadzając nazewnictwobinominalne.Każdemu znanemu wówczas gatunkowi nadał dwuczłonową nazwę naukową. Nazwaskładała się z nazwy rodzajowej, określającej rodzaj, do jakiego przynależy dany organizmoraz jego własnej nazwy gatunkowej. Binominalna nomenklatura upowszechniona przezLinneusza zachowała się i jest stosowana do dnia dzisiejszego.TaeniasoliumnazwanazwarodzajowagatukowaZasady tworzenia nazw zostały ujednolicone i zawarte w odpowiednich kodeksach.SystemprzepisówdotyczącychnomenklaturyzoologicznejzostałzawartywMiędzynarodowym Kodeksie Nomenklatury Zoologicznej. Generalnie zalecane jest, aby obaczłony tworzące nazwę pochodziły z łaciny lub były formą zlatynizowaną. Obok nazwyprzypisanej danemu organizmowi podaje się nazwisko osoby, która opisała dany takson orazdatę publikacji zawierającej ten opis.Taenia soliumLinnaeus, 1758W przypadku, gdy dany gatunek zostanie przeniesiony do innego rodzaju, nazwiskoautora oraz datę pierwszego opisu podaje się w nawiasie.Diphyllobothrium latum(Linnaeus, 1758)Niekiedy zdarza się, że jeden gatunek został opisany przez różne osoby, pod różnyminazwami, a późniejsze badania wykazały, że są synonimami, wówczas obowiązuje zasadapriorytetu i obowiązującą staje się nazwa wcześniejsza.Podstawowe zasady fonetyki łacińskiejWymowa w języku łacińskim jest zbliżona do wymowy w języku polskim. Dlatego teżwymawianie nazw łacińskich nie nastręcza problemów, jeśli stosujemy się do kilkupodstawowych zasad.Dwugłoski „ae” i „oe” wymawia się jak polskie „e”, np.Schistosoma haematobiumwymawiamy, jako „schistosoma hematobium”, czyEntamoebawymawiamy, jako„entameba”. Jeśli nad „e” tworzącym dwugłoskę znajdują się,puncta diaeresis(kropkirozdzielenia –„aë”, „oë”) wówczas wymawiamy obie składowe dwugłoski, np.Aëdesczytamy „aedes”.Głoskę „c” wymawia się jak polskie „c”, jeśli znajduje się przed „e”, „i”, „y”, „ae” lub„oe”, np.Fasciolaczytamy „fasciola”,Cestodajako „cestoda”. W pozostałychprzypadkach wymawiamy jak polskie „k”, np.Trypanosomacruziczytamy „trypanosomakruzi”,Toxocaracanisjako „toksokrakanis”.Samogłoskę „y” na początku wyrazu lub pomiędzy dwiema spółgłoskami wymawiamyjak „j”, np.Metagonimusyokogawiwymawiamy„metagonimusjokogawi”.Głoskę „v” wymawia się jak „w”, np.Enterobiusvermicularisczytamy „enterobiuswermikularis”,Trichomonasvaginalisjako „trichomonaswaginalis”.Głoskę „x” czytamy, jako „ks”, np.Xenopsyllawymawiamy „ksenopsylla”,Ixodesjako„iksodes”,Anisakis simpexjako „anisakis simpleks”.Połączenie liter „ph”, wymawia się, jako „f”, np.Phlebotomusczytamy „flebotomus”,Tyrophagusjako „tyrofagus”.Połączenie liter „qu” wymawia się, jako „kw”, np.Anophelesquadrimaculatusczytamy„anofeleskwadrimakulatus”.Połączenie liter „rh” wymawia się, jako „r”, np.Acanthamoebarhysodes„akantamebarysodes”.Połączenie liter „sh” wymawia się, jako „sz”, np.Leishmaniaczytamy „leiszmania”Połączenie liter „th” wymawia się, jako „t”, np.Diphyllobothriumczytamy„difyllobotrium”.Połączenie liter „ngu”, przed samogłoską wymawia się, jako „ngw”, np.Haemopissanguisugaczytamy „hemopis sangwisuga”,Cryptocotyle linguajak „kryptokotylelingwa” a przed spółgłoską, jako „ngu”, np.Echinostoma angustitestisjako „echinostomaangustitestis”.Zasady tworzenia nazw chorób pasożytniczychNazwy chorób pasożytniczych (parazytoz), najczęściej są tworzone od rodzajowej nazwyłacińskiej wywołującego je pasożyta. Niekiedy wywodzą się od objawów towarzyszącychdanemu schorzeniu (np. zimnica, świerzb, słoniowacizna). Mianownictwo choróbpasożytniczych oparte na Standarized Nomenclature of Parasitic Diseases (SNOPAD) polegana stosowaniu przyrostka –„osis” (np. trichinellosis, fasciolosis) a w liczbie mnogiej –„oses”(np. filarioses).W polskim nazewnictwie jest to przyrostek –„oza”(np. fascjoloza, difylobotrioza,anisakioza, babeszjoza) lub w liczbie mnogiej –„ozy” (np. filariozy). Najczęściej przyrostekdodaje się do całej nazwy rodzajowej pasożyta, lub usuwa się jedną, bądź dwie ostatnie litery.W starszej literaturze, zwłaszcza anglojęzycznej lub jej przekładach, spotykane są równieżkońcówki –„asis” (np. anisakiasis), jednak są one niezgodne z obecnymi zaleceniamiŚwiatowej Federacji Parazytologów, zmierzającymi do ujednolicenia nazewnictwa.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]