Życiorys Mistrza Eckharta, Święci,stygmatycy,cuda
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
�yciorys Mistrza Eckharta�ycie i dzie�oEckhart z Hochheim (1260-1327) - dominikanin, pochodzi� z rodziny arystokratycznej, niemiecki mistyk , filozof, tw�rca neoplato�skiej mistyki.Kszta�ci� si� w Pary�u. By� mistrzowskim kaznodziej� i wyk�adowc�, zar�wno w j�zyku �aci�skim, jak i niemieckim.G��wnym o�rodkiem jego dzia�alno�ci by�a Kolonia i tu w�a�nie jego mistycyzm, sprowadzi� na niego oskar�enia o herezj�. W 1326 zosta� skazany, odwo�a� si� od wyroku do papie�a w Awinionie, ale zmar�, zanim jeszcze orzeczenie papieskie (pot�piaj�ce niekt�re z jego tez) zosta�o og�oszone. Jego s�awa i wp�ywy by�y ogromne i przyczyni�y si� do powstania klimatu teologicznej niepewno�ci i niepokoj�w w p�no�redniowiecznych Niemczech.Za�o�eniem filozofii Eckharta by�a ch�� zniesienia przepa�ci mi�dzy Bogiem i cz�owiekiem.Eckhart urodzi� si� oko�o roku 1260 w turyngijskij rodzinie Hochheim (Hohenheim) mieszkaj�cej w Tambach ko�o Gotha. Nie wiemy nic o jego m�odo�ci i pierwszych latach studi�w, ani nawet o dacie wst�pienia do dominikan�w.Pierwsze (znane) dokumenty ukazuja go nam jako baka�arza sentencjarnego na uniwersytecie paryskim: ma wtedy ponad trzydzie�ci lat. Chodzi o tekst inauguracyjnej konferencji Collatio in libros sententiarum (wyg�oszonej mi�dzy 14 wrze�nia a 9 pa�dziernika 1293 roku) i Kazanie Paschalne, kt�re mo�na datowa� na 18 kwietnia 1294 roku.Od 1294 do 1298roku Eckhart jest przeorem dominika�skiego klasztoru w Erfurcie. W tym czasie redaguje swoje pierwsze wielkie dzie�o w j�zyku narodowym: Pouczenia duchowe (Die rede der unterscheidunge). W roku 1302 uzyskuje tytu� magistra teologii na uniwersytecie paryskim: brat Eckhart staje si� Mistrzem Eckhartem.Lata uniwersyteckie 1302-1303sp�dza jako tytulariusz katedry teologii, zarezerwowanej dla cudzoziemskich dominikan�w. Z czas�w pierwszego magisterium paryskiego Eckharta zachowa�o si� niewiele: dwie dyskutowane kwestie (Questiones parisiennes I i II); seria argument�w - Rationes Eckarti - w��czonych w korpus kwestii zdeterminowanych przez genera�a franciszkan�w, Gonzalve z Hiszpanii; Kazanie o �wi�tym Augustynie (z dat� 28 sierpnia 1303 roku). Po powrocie do Niemiec, nadal w roku 1303, Eckhart zostaje wybrany pierwszym prowincja�em dominika�skiej prowincji Saksonia, powsta�ej w wyniku podzia�u Teutonii. W sk�ad Prowincji Saksonia wchodzi wtedy czterdzie�ci siedem klasztor�w m�skich, reprezentuj�cych jedena�cie r�nych narodowo�ci (w tym Holandi�). Siedzib� Eckharta staje si� Erfurt. B�dzie tam przebywa� do roku 1311.Mi�dzy rokiem 1303 a 1311 pe�ni r�ne obowi�zki wynikaj�ce z jego funkcji. Kapitu�a generalna w Strasburgu doda do nich nowe: powierzono mu zadanie wikariusza generalnego Prowincji Czech.Wyk�adowca w Pary�uMimo licznych podr�y, zw�aszcza na kapitu�y generalne zakonu (Tuluza, 16-18 maj 1304 roku; Strasburg, 14 maja 1307 roku; Piacenza, 7 czerwca 1310 roku) i kapitu�y prowincjalne (Halberstadt, 8 wrze�nia 1304 roku; Rostock, rok 1305; Halle, rok 1306; Minde, rok 1307; Seehausen, rok 1308; Nirden, rok 1309; Hamburg, rok 1310), mimo zak�adania nowych klasztor�w (Brunswick, Dortmund, Gr�ningen), mimo licznych prac administracyjnych, drugi okres erfurcki naznaczaj� kazania w j�zyku niemieckim, kt�re zdaniem K. Ruh musia�y si� cieszy� znacznym rozg�osem. Niekt�re z tych kaza�, bardzo jeszcze nasyconych klimatem dysput teologicznych pierwszego (paryskiego) magisterium, transponuj� dla audytorium nie-uniweryteckiego, chocia� posiadaj�cego umiej�tno�� czytania, zasadniczy zr�b tez wyg�oszonych w Pary�u przeciwko teologom franciszka�skim. W dniu 8 wrze�nia 1310 roku dominikanie z Teutonii wybieraj� Eckharta na prowincja�a. Elekcji tej nie zatwierdza kapitu�a generalna w Neapolu (30 maja 1311 roku); przeciwnie, wysy�a go ponownie jako wyk�adowc� do Pary�a. Ta nowa funkcja pedagogiczna jest wyj�tkowym wyr�nieniem (kt�re spotka�o wcze�niej tylko Tomasza z Akwinu) i dowodem ogromnego kredytu intelektualnego i duchowego, jakim cieszy� sie wtedy Turyngijczyk.W Pary�u, gdzie Eckhart naucza w latach 1311-1313, sytuacja jest wi�cej ni� napi�ta. Proces templariuszy wszcz�ty przez Filipa Pi�knego w roku 1307 poci�gn�� za sob� ca�y korow�d niesprawiedliwo�ci. Dobieg� w�a�nie ko�ca proces beginki, Ma�gorzaty Porete: 1 czerwca 1310 roku spalono j� na placu Greve, wraz z jej Zwierciad�em dusz prostych i unicestwionych. Eckhart, mieszkaj�cy w klasztorze �wi�tego Jakuba, musi si� tam spotyka� z Wilhelmem z Pary�a, wielkim inkwizytorem, kt�ry doprowadzi� do jej skazania; nie mo�e te� nie wiedzie�, �e zasadnicze dla procesu posiedzenie mia�o miejsce 3 kwietnia 1310 roku w goszcz�cych go murach i �e przypadek Zwierciad�a le�y w�a�nie w samym sercu dyskusji Soboru z Vienne (ostatecznie zako�czonej pot�pieniem o�miu B��d�w begard�w i beginek co do stanu doskona�o�ci). Chocia� bardzo trudno jest okre�li�, jakiej w�a�ciwie natury m�g� by� ewentualny wp�yw Ma�gorzaty (na Eckharta), nie mo�e nie frapowa� go temat unicestwienia duszy przez pokor�, wy�o�ony w Zwierciadle: czy� dusza wolna - ledic (dos�ownie: opr�niona, pusta, a wi�c "wolna", jak jakie� "miejsce" mo�e by� "wolne", gdy nic go nie zajmuje), o czym m�wi� Kazania Niemieckie Eckharta, nie mo�e by� niemieck� transpozycj� tematu duszy wyzwolonej wed�ug beginki? Nic nie stoi na przeszkodzie, by tak my�le�.Na p�aszczy�nie dzia�alno�ci uniwersyteckiej, nad drugim paryskim nauczaniem (Eckharta) ci��y fakt zapocz�tkowania pracy nad Dzie�em trzycz�ciowym, nowym rodzajem summy teologicznej, przedstawiaj�cej system fundamentalnych twierdze� (Opus propositionum), zbi�r temat�w kontrowersyjnych (Opus quaestionum) i zesp� egzegez skrypturarnych (Opus expositionum). Prawdopodobnie rozpocz�te w 1302-1303 roku, kontynuowane w 1311-1313 roku Dzie�o ekspozycji b�dzie rozwijane i przerabiane w Strasburgu, a nast�pnie w Kolonii a� do roku 1325: jest to najobfitsza i najbogatsza cz�� �aci�skiej tw�rczo�ci Eckharta. Natomiast z dw�ch pierwszych cz�ci Dzie�a trzycz�ciowego do naszych czas�w zachowa�o si� zaledwie kilka urywk�w. Kwestie paryskie IV i V s� tylko s�abym echem dysput, w kt�rych Eckhart musia� uczestniczy�. Aluzje z 14 i 15 Kazania Niemieckiego pozwalaj� jednak przypuszcza�, �e Turyngijczyk bra� czynny udzia� w wielkiej debacie paryskiej z lat 1300 na temat apologii �ycia filozoficznego.Eckhart opuszcza Pary� w roku 1313Zamiast powr�ci� do macierzystej prowincji, zostaje przez genera�a zakonu, Berangera z Landory, wezwany do Strasburga w Teutonii, by obj�� tam funkcj� wikariusza generalnego, ze szczeg�lna misj� kierownictwa duchownego mniszek (cura monialium). Pozostanie w Strasburgu a� do roku 1323-1324.Strasburgski pobyt Eckharta wyznacza nowy etap jego �ycia. W dzia�alno�ci na polu kierownictwa duchowego maj� dominikanie do czynienia z siostrami nie tylko z ich w�asnego zakonu i ich odpowiedniczkami z trzecich zakon�w, lecz i z beginkami, zabiegaj�cymi o to, by si� do nich przy��czy�. W chwili, gdy Eckhart rozpoczyna sw� funkcj�, Strasburg liczy ponad osiemdziesi�t pi�� begina�y! Zakres tego zjawiska budzi reakcj� ze strony biskupa Strasburga, Jana I-szego z Zurichu, kt�ry 13 sierpnia 1317 roku wdra�a post�powanie przeciwko begehardi i swestriones, nazywaj�cych si� "bra�mi i siostrami sekty Wolnego Ducha i dobrowolnego ub�stwa". Atak ten kontynuuje papie� Klemens V (bulla Ad nostrum, dekretale Cum de quibusdam mulieris). Sukces strasburgskich i alzackich kaza� Eckharta wydaje si� by� zawile wpl�tany w kontrowersyjny wzrost znaczenia tej szczeg�lnej duchowo�ci.Wiosn�, 30 maja 1322 rokuEckhart otrzymuje polecenie udania si� w towarzystwie innego wikariusza generalnego, Mateusza Finstingena, na wizytacj� dominika�skiego klasztoru w Unterlinden, ko�o Colmar. Jest to ostatni znany �lad pobytu Eckharta w Alzacji. W 1323 roku, a co bardziej prawdopodobnie, na pocz�tku 1323 roku, (prze�o�eni) wysy�aj� go w roli wyk�adowcy do Studium Generale w Kolonii. Jego asystentem - lectorem - jest Miko�aj ze Strasburga, sam b�d�cy wikariuszem generalnym, a od 1 sierpnia 1325 roku, wizytatorem Teutonii. Zaczynaj� si� prawdziwe trudno�ci. Mi�dzy sierpniem 1325, a styczniem 1326 roku zostaj� zakwestionowane niekt�re zdania z Ksi�gi Boskich pociesze�, najwa�niejszego strasburgskiego dzie�a Eckharta. Odpowiada on (na zarzuty) przez zagubiony dzi� traktat, kt�rego streszczeniem jest Requisitus. Odpowied� ta b�dzie wkr�tce r�wnie� atakowana.Eckhart broni si�. 24 stycznia 1327 roku w sali kapitularnej katedry kolo�skiej, w obecno�ci komisarzy, odwo�uje si� do papie�a. 13 lutego w ko�ciele dominikan�w w Kolonii, wobec zgromadzonych wiernych zapewnia o swojej niewinno�ci. Sekretarz, Konrad z Halberstadt, czyta po �acinie o�wiadczenie Eckharta, a on sam wyja�nia i t�umaczy wszystko po niemiecku. Kontynuuje g�oszenie kaza� (niekt�rzy krytycy datuj� na ten czas Kazanie 52 na temat duchowego ub�stwa, Beati pauperes spiritu, kt�rego wiele akcent�w przypomina Ma�gorzat� Porete!).Wiosn� 1327 roku Turyngijczyk opuszcza Koloni�, by przed�o�y� spraw� Janowi XXII. W Awinionie komisja papieska przes�uchuje Eckharta i sprowadza list� protoko�u inkwizycji do w�skiego zbioru dwudziestu o�miu tez, przet�umaczonych na �acin� i wyrwanych z kontekstu (Votum avenionense). Na znak, �e osobista prawowierno�� mistrza nie jest ju� poddawana w w�tpliwo��, tezy te zostaj� zbadane jako prout sonant. Jaki� czas p�niej kardyna� Jacques Fournier redaguje z kolei swoj� opini� (dzi� zagubion�).Eckhart umiera w roku 1328przed zapoznaniem si� z decyzj� papie�a. Wyrok og�oszono 27 marca 1329 roku. Bulla In agro dominico pot�pia siedemna�cie artyku��w i ostrzega przed jedenastu pozosta�ym. Cel procesu jest jasny i stawka oczywista; chodzi o powstrzymanie dyfuzji idei eckhartia�skich w umys�ach ludzi prostych. Miejsce zastosowania jest r�wnie� oczywiste: diecezja kolo�ska (jak o tym �wiadczy list Jana XXII adresowany 15 kwietna do Henryka z Wirneburga). W tej dziedzinie dozna...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]