+äÔÇáW10 Rynek Pieni+äÔÇŽdza i Model Keynesa III-IS-LM, uczelnia WSEI Lublin, UCZELNIA WSEI 2 1, ekonomia ...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
MAKROEKONOMIA Z
•
ĆW 3
(10)
•
20.03.2011
ĆW
3
(
10
)
RYNEK PIENIĄD Z A
M O D E L K E Y N E S A I I I i M O D E L I S - LM
Z A G A D N I E N I A
1. W P R O W A D Z E N I E
2. RYNEK PIENIĄ D Z A – WSTĘP
3. POPYT NA PIENIĄDZ
(
MD
)
4. PODAŻ PIENIĄDZA
(
MS
)
5. RÓWNOWAGA NA RYNKU PIENIĄDZA
6. R Y N E K P I E N I ĄD Z A i O B L I G A C J I
7. M O D E L K E Y N E S A III
8. M O D E L K E Y N E S A III – P O D S U M O W A N I E
9. M O D E L I S - LM
1 0 . MATERIAŁY DODATKOWE DO MODELU IS - L M - K O L # 3
1. WPROWADZENIE
1. ISTOTA PROBLEMU
Dzisiejsze ĆW 3/10 są zakończeniem integracji rynku pieniądza z rynkiem dóbr i usług.
Poznamy
Pełny Model
Keynesa, tzw.
Model Keynesa III
. Ale istotę problemu wyjaśnimy przy
pomocy
Modelu IS-LM
.
Rozpoczniemy od
gruntownego
poznania rynku pieniądza. Na ostatnich ĆW 2/9 poznaliśmy
niektóre zagadnienia związane z rynkiem pieniądza. Obecnie je zreinterpretujemy, podsumujemy
i wkomponujemy w
Model Keynesa III
(
Model IS-LM
).
Omawiane modele przedstawiają rynek dóbr i rynek pieniądza w kontekście krótkookresowej
równowagi w gospodarce.
Proszę zwrócić szczególną uwagę na:
równowagę na rynku pieniądza,
rolę BC w kształtowaniu podaży pieniadza,
rynek pieniądza i obligacji,
założenia
Modelu Keynesa III
,
funkcję popytu inwestycyjnego,
krzywą zagregowanego popytu (AD, krzywa Pigou),
zależności w łańcuchu zagregowanego popytu,
efekt stopy procentowej,
istotę
Modelu IS-LM
,
krzywą IS i LM,
równowagę i brak równowagi na rynku dóbr i pieniądza,
interpretację keynesowską i klasyczną
Modelu IS-LM
,
podstawowe zależności w
Modelu IS-LM
(rys. 30-31).
1 |
S t r o n a
MAKROEKONOMIA Z
•
ĆW 3
(10)
•
20.03.2011
2. WYBRANE DEFINICJE
Pieniądz nominalny
(
MN
)
i pieniądz realny
(
MR
)
pieniądz nominalny
to wielkość wyemitowanego pieniądza.
Pieniądz realny
to siła nabywcza pieniądza nominalnego
Realną wartość pieniądza (MR) określa stosunek MN/P, gdzie P to przeciętny poziom
cen w gospodarce.
Nominalna stopa procentowa
(
i
n
) i
realna stopa procentowa
(
R
)
Nominalna stopa procentowa
(
i
n
), czyli bieżąca cena pieniądza to stopa procentowa
która widniej na witrynach bankowych albo papierach wartościowych,
np. na obligacjach.
Realna stopa procentowa
(
R
) – różnica między nominalną stopą (
i
n
)
a stopą inflacji (
∏
).
Reguła Fishera
nominalna stopa procentowa zawiera zarówno koszt
alternatywny
(utraconych
możliwości odpowiadający
stopie R
), jak i
stratę w wyniku inflacji
(
∏
), czyli
nominalna stopa procentowa
(
i
n
) =
realna stopa procentowa
(
R
)
+
stopa inflacji
(
∏
).
3 motywy posiadania pieniądza
motyw transakcyjny
- jako środek wymiany potrzebny jest do przeprowadzania
transakcji. Ludzie trzymają środek płatniczy, ponieważ planują zakupy dóbr i usług.
Motyw przezornościowy
(wynika z niepewności)
–
w związku z tym, że życie przynosi
różne niespodzianki (nie da się zaplanować wszystkich transakcji/zakupów).
Motyw spekulacyjny
(
portfelowy
) - pieniądze stanowią czasowy środek
przechowywania majątku.
Pieniądz aktywnym
(
transakcyjny+przezornościowy
)
zasoby pieniądza utrzymywane z powodów transakcyjnych i z przezorności (motyw
transakcyjny i przezornościowy).
Pieniądz pasywny
zasoby pieniądza utrzymywane z powodów spekulacyjnych określamy nazwą pieniądza
pasywnego.
Krzywa preferencji płynności
(
L
)
równa się popytowi na pieniądz (MD) w oryginalnym modelu Keynesa.
L=L
T
+L
S
(MD = się popytowi na pieniądz transakcyjny, LT, plus pieniądz spekulacyjny, LS).
Kontrola podaży pieniądza
(
MS
)
przez BC
BC może kontrolować ilość podaży pieniądza poprzez:
stopę rezerw obowiązkowych (Cb),
stopy dyskontowe (refinansowe),
operacje otwartego rynku.
Model rynku pieniądza
:
pieniądze
(
M
)
i obligacje
(
B
)
istnieją tylko 2 rodzaje aktywów (finansowych):
pieniądz
(
M
), jako środek wymiany nie przynoszący odsetek, (agregat M),1
i
obligacje
(
B
),
które będą symbolizować wszystkie pozostałe aktywy, które
przynoszą procent (odsetki), a które nie są bezpośrednio środkiem płatności (papiery
wartościowe, różne lokaty długoterminowe)
.
Realne zasoby pieniądza
(
realna podaż pieniądza
,
MS
)
nominalne zasoby pieniądza skorygowane o zmiany poziomu cen.
Pełny Model Keynesa = Model Keynesa III
model wzbogacony o nowe zmienne (zależności):
2
|
S t r o n a
MAKROEKONOMIA Z
•
ĆW 3
(10)
•
20.03.2011
system pieniężny
(popyt i podaż:
MD
,
MS
),
stopę procentową
(realna stopa procentowa,
R
),
i
wpływ powyższych na inwestycje
(
I
) i
oszczędności
(
S
).
Inwestycje są zmienna endogeniczną (są wewnątrz modelu).
Funkcja inwestycji
Zależność pomiędzy realną stopą procentową (R) a popytem inwestycyjnym. Popyt
inwestycyjny jest ujemnie skorelowany ze stopą procentową. Gdy pieniądz jest droższy,
mniej się inwestuje. Tak więc jeżeli stopa procentowa (R) rośnie, popyt na inwestycje
zmniejsza się.
Krańcowa efektywność inwestycji - MEI
(
the Marginal Efficiency of Investment
)
MEI
informuje nas o tym, o ile spadną inwestycje, jeżeli stopa procentowa R wzrośnie
o jeden punkt procentowy (i odwrotnie).
Krzywa zagregowanego popytu = Krzywa Pigou
(
AD -
Aggregate Demand
)
jest krzywą, która przedstawia zależność pomiędzy poziomem cen (p) i PKB, pokazując
każdą cenę, po której ludzie chcą nabyć określoną ilość dóbr i usług.
Krzywa Pigou jest opadająca, podobnie jak funkcja inwestycji, ponieważ zależność
(p, PKB/AE) jest odwrotnie proporcjonalna.
Schemat zależności w łańcuchu zagregowanego popytu
(
AD
)
łańcuch zależności składników popytu zagregowanego (krzywej Pigou) w wyniku
zmiany poziomu cen (cena –p, rośnie→realne zasoby pieniądza – MS, maleją→realna
stopa procentowa – R, rośnie→inwestycje – I, maleją→realny PKB –Y, maleje.
Keynesowska pułapka płynności
(
Liquidity trap
)
stwierdzenie Keynesa mówiące o tym, że wzrost realnej podaży pieniądza zmniejszy
stopę procentową ale/i możemy napotkać granicę, poniżej której stopa procentowa może
się już nie obniżyć.
Efekt stopy procentowej
(
interest rate effect
)
pokazuje wpływ zmiany stopy procentowej w ten sam sposób jak w schemacie zależności
w łańcuch zagregowanego popytu opisanego wyżej.
Model IS-LM – rozwinięty
,
uzupełniony
Model Keynesa III
model krótkookresowej równowagi makroekonomicznej uwzględniający rynek dóbr
i rynek pieniądza. Inaczej,
Model Keynesa III
zreinterpretowany przez J. R. Hicksa
i A. Hansena.
Krzywa IS – rynek dóbr
pokazuje wszystkie kombinacje stopy procentowej, R, i dochodu, Y, kiedy na rynku dóbr
ma miejsce równowaga, czyli AE=Y, I=S.
Krzywa IS ma nachylenie ujemne
, ponieważ wyższa stopa procentowa, R, zmniejsza
inwestycje skutkiem, czego jest zmniejszenie się poziomu PKB (o efekty mnożnikowe).
Krzywa LM – rynek pieniądza
pokazuje wszystkie kombinacje stopy procentowej, R, i dochodu, Y, kiedy na rynku
pieniądza mamy równowagę, tj. MD=MS.
Krzywa LM ma nachylenie dodatnie (biegnie ku górze). Popyt na pieniądz jest dodatnio
skorelowany z dochodem (Y). Wzrost stopy procentowej powoduje wzrost dochodu.
Równowaga na rynku dóbr i rynku pieniądza
ma miejsce w punkcie przecięcia się krzywej IS i LM, przy określonej stopie procentowej
R, która wyznacza jednoczesna równowagę na obu rynkach.
3
|
S t r o n a
MAKROEKONOMIA Z
•
ĆW 3
(10)
•
20.03.2011
2. RYNEK PIENIĄDZA – WSTĘP
Spróbujmy podsumować i zreinterpretować zagadnienia dotyczące rynku pieniądza poznane
w ostatnich materiałach (ĆW 2/9 z 05.03.2011).
Upraszczając, stwierdzamy, że z każdym rynkiem związane są zawsze 3 kategorie:
popyt
(zapotrzebowanie na dobra i usługi, pieniądz i pracę,
D
),
cena
(
p
) i
podaż
(produkcja dóbr
i usług, zasób pieniądza i podaż pracy,
S
). Jeżeli przy danej cenie
popyt równa się podaży
(
D=S
),
to mówimy, że
jest to cena równowagi
, a
rynek znajduje się w równowadze
.
Jeżeli przy danej cenie istnieje
nadwyżka popytu nad podażą
(
D>S
), to mechanizm rynkowy
doprowadza do wzrostu ceny i spadku popytu i, w konsekwencji, do zrównania się popytu i podaży
przy określonej cenie,
cenie równowagi
.
Odwrotna sytuacja ma miejsce wtedy, kiedy mamy
nadwyżkę podaży nad popytem
(
S>D
).
Taka sytuacja spowoduje spadek ceny, spadek ceny wywoła wzrost popytu do ceny równoważącej
popyt z podażą i znowu będziemy mieli
cenę równowagi
(
p
), która powoduje, że
D=S
).
Tak samo dzieje się na rynku pieniądza.
Rynek pieniądza, pomijając w tym miejscu jego specyfikę, również możemy opisać przy pomocy
popytu na pieniądz
, jego
ceny
(
stopy procentowej
) i
podaży pieniądza
, czyli zasobów
(agregatów) pieniężnych znajdujących się w obiegu (gospodarce).
1. PIENIĄDZ NOMINALNY i REALNY
Jak pamiętamy,
pieniądz nominalny
to wielkość wyemitowanego pieniądza.
Dokładniej, to ilość pieniądza znajdującego się w obiegu, będzie to w naszym modelu rynku
pieniądza agregat M1 (C+D), czyli gotówka i wkłady
a vista
.
Pieniądz realny
to siła nabywcza pieniądza nominalnego. Jeżeli, na przykład, za butelkę 2 l soku
cytrynowego płaciliśmy 10, a obecnie 30 Czł, to wzrosła tylko ilość pieniądza nominalnego.
Realną wartość pieniądza (MR) określa stosunek MN/P:
MN
MR
P
gdzie:
MR = pieniądz realny,
MN = pieniądz nominalny,
P= wskaźnik cen (dokładnie, przyjmujemy, że jest to przeciętny poziom cen w gospodarce).
Jak już wielokrotnie podkreślaliśmy, interesują nas, w ocenie i analizie kategorii ekonomicznych,
tzw. wielkości realne, tj. takie, które pokazują nam zmiany ilościowe (np. realny PKB).
I tak też będzie w przypadku rynku pieniądza. Wiemy jednak, że nasz pierwszy kontakt
(z
rzeczywistością ekonomiczną
), z rynkiem dóbr (ceny bieżące i nominalny PKB) ma charakter
nominalny
. Dopiero, uwzględniając ruch (zmiany) cen jesteśmy w stanie wykazać realne zmiany
(ilościowe) i obliczyć PKB w cenach porównywalnych (stałych), czyli otrzymać realny PKB.
Musimy więc uwzględnić
inflację
.
Jeżeli poziom cen jest stały, to
MR=MN
. Wiemy jednak, że ceny nie lubią być stałe i w ostatnich
dekadach po prostu sobie rosną i rosną i mamy inflację. Jeżeli teraz BC ustali konkretną podaż
pieniądza, to
przy danej podaży pieniądza wzrost poziomu cen spowoduje spadek realnych
zasobów
pieniądza
. Spadnie realna podaż pieniądza. Dokładniej poznamy to zagadnienie w dalszej
części materiałów.
2. CENA PIENIĄDZA = STOPA PROCENTOWA
Jak pamiętamy, cena pieniądza, jak cena każdego dobra, kształtuje się w wyniku gry podaży
pieniądza i popytu na pieniądz.
4
|
S t r o n a
MAKROEKONOMIA Z
•
ĆW 3
(10)
•
20.03.2011
Jak to bywa na rynku, niektórzy jego uczestnicy nie mają wystarczającej ilości pieniędzy
i zmuszeni są je pożyczyć, płacąc za to pewną cenę, czyli
stopę procentową
. Ale są i tacy, którzy
mają nadmiar pieniędzy i, jeśli ich gdzieś nie ulokują w postaci innych aktywów (papierów
wartościowych, lokat długoterminowych, aktywów rzeczowych), to
też płacą pewną cenę
, tj. t
racą
odsetki
. Tak więc
mamy zarówno cenę braku pieniądza
,
jak i cenę posiadania pieniądz
.
Cenę tę określa stopa procentowa.
Nominalna stopa procentowa
(
i
n
), czyli bieżąca cena pieniądza to stopa procentowa, która widniej
na witrynach bankowych albo papierach wartościowych, np. na obligacjach.
Realna stopa procentowa
(
R
) – różnica między nominalną stopą (
i
n
) a stopą inflacji (
∏
), czyli:
R = i
n
–
∏
,
tak więc:
nominalna stopa procentowa
(
i
n
) =
realna stopa procentowa
(
R
)
+
stopa inflacji
(
∏
)
i
n
= R +
∏
Jest to tzw.
reguła Fishera
.
Pokazuje ona, że
nominalna stopa procentowa zawiera zarówno koszt
alternatywny
(utraconych możliwości odpowiadający
stopie R
), jak i
stratę w wyniku inflacji
(
∏
).
1
3. POPYT NA PIENIĄDZ
(
MD - Money Demand
)
1. JAKĄ ILOŚĆ PIENIĄDZA CHCEMY ZACHOWAĆ
PRZY SOBIE
?
Popyt na pieniądz
, jako na płynne środki (ang.
liquidity prefernece
), czyli gotówkę,
oznacza
bezpośrednią potrzebę posiadania pieniądza
.
Ale dlaczego ludzie trzymają część majątku w formie gotówki i, zwykle nieoprocentowanych,
wkładów
a vista
?
2
Przecież mogliby wydać posiadane pieniądze na zakup różnych dóbr
i usług jak również dokonać zakupu innych aktywów pieniężnych (wkłady długoterminowe) lub
finansowych (papiery wartościowe, jak np. obligacje) i mieć z tego dochody (odsetki).
Rozróżniamy
3 motywy posiadania pieniądza
:
motyw transakcyjny –
jako środek wymiany potrzebny jest do przeprowadzania
transakcji. Ludzie trzymają środek płatniczy, ponieważ planują zakupy dóbr i usług.
Gdyby momenty przypływu gotówki (płaca, dochody i inne wynagrodzenia) dokładnie
pokrywały się z momentami codziennych płatności (zakupów), to nie byłoby problemu.
Ale tak nie jest! Dlatego też, GD im więcej zawierają transakcji, tym więcej potrzebują
pieniądza do ich płynnego obsłużenia. Zapotrzebowanie na pieniądz potrzebny do
obsłużenia planowanych transakcji jest wprost proporcjonalne do wielkości
wytwarzanego PKB,
motyw przezornościowy
(wynika z niepewności)
–
w związku z tym, że życie przynosi
różne niespodzianki (nie da się zaplanować wszystkich transakcji/zakupów) – np. może
nam się zepsuć samochód, ludzie trzymają pewną dodatkową ilość gotówki na takie
nieprzewidziane wypadki (
na wszelki wypadek
,
na czarną godzinę
),
motyw spekulacyjny
(
portfelowy
)
–
niektóre osoby prywatne i pstwa zamierzają kupić
papiery wartościowe (akcje lub obligacje). I tak sobie obserwują, co się dzieje na rynku
papierów wartościowych, czekając na spadek ich cen i trzymają wolną gotówkę pod ręką.
Jeżeli uznają, że ceny papierów wartościowych są atrakcyjne, to nastąpi silny popyt
spekulacyjny na pieniądz.
1
Do
inflacji oczekiwanej
(
i
e
) powrócimy, omawiając problematykę inflacji.
2
Będziemy używali pojęcia
zasoby środka płatniczego
(
pieniądz transakcyjny
) na sumę gotówki i wkładów
a vista,
5
|
S t r o n a
2
Będziemy używali pojęcia
zasoby środka płatniczego
(
pieniądz transakcyjny
) na sumę gotówki i wkładów
a vista,
czyli w rozumieniu definicji
agregatu M1
.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]