@Olechnowicz - rośliny lecznicze stosowane u dzieci, zioła
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Prof. dr hab. farm. WALERIA OLECHNOWICZ-STĘPIEŃ
Doc. dr hab. farm. ELIZA LAMER-ZARAWSKA
ROŚLINY LECZNICZE
STOSOWANE U DZIECI
Wydanie III poprawione i uzupełnione
Warszawa 1992
Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich
© Copyright by Waleria Olechnowicz-Stępień, Eliza Lamer-Zarawska, 1986,1989, 1992
Recenzent doc. dr hab. farm.
Krystyna Szpunar
Redaktor mgr
Teresa Materkowska
Redaktor techniczny
Ewa Blicharska
Korektor
Barbara Młyńczak
Projekt okładki
Małgorzata Wickenhagen
Ryciny:
Julitta Gadomska
i
Anna Żurkowska
oraz z książki
B. Kuźnickiej
i
M. Dziak
„Zioła i ich stosowanie”
ISBN 83-200-1594-4
Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich Warszawa 1992 r.
Wydanie III. Nakład 14 800 + 200 egz.
Objętość: ark. wyd. 17,8; ark. druk. 16,25.
Olsztyńskie Zakłady Graficzne
im. Seweryna Pieniężnego
10-417 Olsztyn, ul. Towarowa 2
Zam. nr 406/91
Przedmowa
Lek ziołowy — mimo wielu środków syntetycznych, którymi dysponuje lekarz —
zajmuje nadal ważne miejsce w zapobieganiu i leczeniu chorób. Jest często środkiem
uzupełniającym lub wspomagającym lek syntetyczny, a niekiedy lekiem z wyboru
(podstawowym w terapii), głównie w pewnych grupach wiekowych oraz niektórych
rodzajach schorzeń.
Leki naturalne powinny też znaleźć swoje miejsce w pediatrii, zwłaszcza że
organizm dziecka jest szczególnie wrażliwy na specyfiki chemiczne. Pod pojęciem
specyfiki chemiczne rozumiemy nie tylko środki syntetyczne, lecz również izolowane z
roślin pojedyncze związki oraz antybiotyki. Stanowią one podstawę leczenia
pediatrycznego, głównie ze względu na szybkość i skuteczność działania. Mimo
niewątpliwej wartości tych leków, odnotowuje się niekiedy w czasie kuracji lub po
pewnym czasie jej stosowania, niepożądane objawy uboczne, np. wysypki alergiczne,
zaburzenia w trawieniu i przyswajaniu pokarmów itp. W pewnych schorzeniach wieku
dziecięcego nie zawsze istnieje potrzeba stosowania preparatu chemicznego o silnym
działaniu. Może on być zastąpiony z dobrym skutkiem łagodniej działającymi
przetworami roślinnymi.
Zioła charakteryzują się różnorodnym działaniem leczniczym, ułatwiają
przyswajanie składników pokarmowych oraz dostarczają niezbędnych witamin i
składników mineralnych. Pobudzają również mechanizmy odpornościowe organizmu
człowieka.
Dziecko znacznie lepiej toleruje leki ziołowe niż syntetyczne, chociaż wynik leczenia
ziołami nie jest tak efektywny, jak w przypadku stosowania preparatów chemicznych.
Kuracja ziołowa trwa z reguły dłużej i z tego względu zalecana jest w określonych
chorobach, przeważnie nawracających, przewlekłych, związanych z zaburzeniami
przemiany materii lub przy zmniejszonej odporności organizmu.
Zalecane jest również skojarzone leczenie środkami syntetycznymi i roślinnymi.
Daje ono na ogół dobre wyniki, ponieważ lek ziołowy częstokroć zwiększa działanie
stosowanej substancji syntetycznej, umożliwiając ograniczenie jej dawki, a
jednocześnie chroni organizm przed ubocznym działaniem specyfiku chemicznego.
W przypadku stosowania ziół niekiedy trudno jest odgraniczyć ich wartości lecznicze
od wartości odżywczych. Dotyczy to zwłaszcza częstych w diecie dziecka warzyw (np.
marchew), owoców lub herbatek ziołowych. Ważna jest przy tym umiejętność
właściwego wykorzystania bogactwa różnorodnych składników naturalnych, których
niewyczerpanym źródłem jest świat roślinny.
3
Skład chemiczny roślin jest złożony i obejmuje zarówno związki proste, jak i
połączenia bardzo skomplikowane, z których wiele ma silne działanie farmakologiczne.
Nawet tzw. substancje balastowe (uboczne) stanowią niezbędne elementy w
całokształcie działania leku i warunkują niejednokrotnie jego korzystniejszy efekt
terapeutyczny. W ziołolecznictwie stosuje się wyizolowane poszczególne składniki
roślin uznane za substancje aktywne lub też całe zespoły związków zawartych w
roślinie, podawane w postaci odpowiedniego przetworu, najczęściej wyciągu.
Stosowanie wyciągów daje często lepsze wyniki leczenia ze względu na współdziałanie
składników roślin.
Decyzję w sprawie doboru najbardziej odpowiedniego leku ziołowego powinien
podjąć lekarz. Ziołolecznictwo bowiem zobowiązuje do dokładnej znajomości roślin,
ich składu chemicznego, działania leczniczego, a także sposobu przyrządzania leku oraz
dawkowania.
Zainteresowanie fitoterapią wzrasta w ostatnich latach. Wśród wielu cennych książek
z tego zakresu brak jest jednak pozycji opisujących zioła stosowane w leczeniu dzieci.
Przekazując czytelnikom niniejsze popularne opracowanie, miałyśmy na względzie
wypełnienie istniejącej luki. Zdajemy sobie przy tym sprawę, że podane przez nas, w
zakresie możliwości wydawniczych, gatunki lecznicze nie wyczerpują wszystkich
leków, jakich dostarcza świat roślinny. Zebrany materiał stanowi jednak przegląd
stosowanych przez wiele pokoleń surowców, które mogą być wykorzystane w praktyce
i leczeniu chorób u dzieci.
Autorki
Spis treści
Przedmowa........................................................................................................... 3
Wprowadzenie ..................................................................................................... 9
Zbiór, suszenie i przechowywanie...................................................................... 11
Przetwory z roślin leczniczych........................................................................... 13
Rośliny w pielęgnowaniu i leczeniu niemowląt.................................................. 17
Rośliny przeciwzapalne ....................................................................................... 17
Rumianek pospolity = rumianek leczniczy 17 Rumian szlachetny = rumian
rzymski = rumianek rzymski 21
Rośliny wiatropędne i przeciwskurczowe............................................................. 23
Biedrzeniec anyż = anyż = anyżek 23 Koper włoski = = koperek słodki =
fenkuł włoski 25 Koper ogrodowy 28 Kminek zwyczajny 29
Rośliny regulujące trawienie ............................................................................... 31
Marchewzwyczajna 31
Rośliny w leczeniu dzieci starszych.................................................................... 33
Rośliny w chorobach układu oddechowego ......................................................... 33
Rośliny osłaniające ............................................................................................. 36
Prawoślaz lekarski 36 Prawoślaz wysoki = malwa ogrodowa39 Ślaz dziki
40 Babka lancetowata = babka wąskolistna = języczki polne 42
Rośliny wykrztuśne.............................................................................................. 45
Tymianek pospolity 45 Macierzanka piaskowa = macierzanka 48
Omanwielki 51 Sosnazwyczajna 53
Rośliny przeciwbakteryjne................................................................................... 55
Cebula 55 Szczypiorek57 Czosnek pospolity 57 Szałwia lekarska59
Rośliny w chorobach układu pokarmowego ........................................................ 62
Rośliny pobudzające łaknienie i trawienie........................................................... 63
Rośliny gorzkie.................................................................................................... 64
Bobrek trójlistny 64 Centuria pospolita = tysiącznik pospolity = goryczka
czerwona 66 Drapacz lekarski69
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]