ŚRODKI ODWOŁAWCZE OD DECYZJI ORGANÓW PIP, bhp, PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY, KONTROLE PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
OPINIE
Rozdział 1/5.
1/5. Œrodki odwo³awcze od decyzji organów
Pañstwowej Inspekcji Pracy
1/5. Œrodki odwo³awcze od decyzji organów PIP
Spis treœci
1. Wprowadzenie ............................. 1
2. Odwo³anie od decyzji organów Pañstwowej
Inspekcji Pracy ............................. 3
2.1. Zasada dwuinstancyjnoœci postêpowania ..... 3
2.2. Forma, tryb i terminy sk³adania odwo³añ ..... 3
2.3. Postêpowanie organu wydaj¹cego decyzjê.... 4
2.4. Niedopuszczalnoœæ wniesienia odwo³ania .... 5
2.5. Cofniêcie odwo³ania ..................... 5
2.6. Tryb rozpatrywania odwo³añ, kompetencje
organu odwo³awczego ................... 5
3. Uchylenie i zmiana decyzji poza postêpowaniem
odwo³awczym ............................. 6
4. Wznowienie postêpowania ................... 6
4.1. Przes³anki upowa¿niaj¹ce do wznowienia
postêpowania .......................... 6
4.2. ¯¹danie wznowienia postêpowania ......... 7
4.3. Odmowa wznowienia postêpowania ........ 9
4.4. Konsekwencje wznowienia postêpowania .... 9
4.5. Przedawnienie ......................... 10
5. Stwierdzenie niewa¿noœci decyzji............... 10
5.1. Przes³anki uzasadniaj¹ce stwierdzenie
niewa¿noœci decyzji...................... 10
5.2. Sytuacje, w których nie mo¿na stwierdziæ
niewa¿noœci decyzji...................... 12
5.3. Organy w³aœciwe do stwierdzenia niewa¿noœci
decyzji ................................ 12
5.4. Procedura stwierdzania niewa¿noœci decyzji . . 12
6. Stwierdzenie wygaœniêcia decyzji ............... 13
1. Wprowadzenie
W postêpowaniu przed organami Pañstwowej Inspekcji Pracy w pierwszej kolejno-
œci maj¹ zastosowanie uregulowania zawarte w ustawie z 13.4.2007 r. o Pañstwowej
Inspekcji Pracy (Dz.U. Nr 89, poz. 589). We wszystkich sprawach nieuregulowa-
nych w tej ustawie bêd¹ stosowane przepisy Kodeksu postêpowania administra-
cyjnego (tj. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ze zm.).
Poniewa¿ w
ustawie o Pañstwowej Inspekcji Pracy nie okreœlono szczegó³owo
œrodków prawnych
(odwo³awczych) od decyzji wydawanych przez organy In-
spekcji, dlatego w tym zakresie nale¿y stosowaæ odpowiednie przepisy Kpa, regu-
luj¹ce w szczególnoœci zasady postêpowania dotycz¹ce:
odwo³ania od decyzji,
wnioskowania o uchylenie lub zmianê decyzji, czy te¿
wnioskowania o stwierdzenie niewa¿noœci decyzji.
czerwiec 2008
1
Rozdzia³ 1/5.
Jacek Zalewski
1. Pañstwowa Inspekcja Pracy
czerwiec 2008
OPINIE
1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/5.
W systemie œrodków prawnych przyjêtych w Kodeksie postêpowania admini-
stracyjnego podstawowe znaczenie ma podzia³ tych œrodków na
œrodki zwyczajne
i nadzwyczajne
.
Środki
zwyczajne
Do œrodków
zwyczajnych
nale¿¹:
odwo³ania oraz
za¿alenia,
które nale¿y wnosiæ w toku instancji, w celu uchylenia lub zmiany aktów (decyzji,
postanowieñ) nieostatecznych, tzn. takich, od których
przys³uguje odwo³anie
do
wy¿szej instancji.
PRZYKŁAD
Inspektor pracy – powo³uj¹c siê na art. 234 § 3 Kodeksu pracy – nakaza³ pracodawcy za³o¿enie rejestru
wypadków przy pracy. Rejestr taki nie by³ bowiem przez tego pracodawcê prowadzony, co ujawni³a
przeprowadzona kontrola. Pracodawca wniós³ do ustaleñ kontroli zastrze¿enia, kwestionuj¹c obo-
wi¹zek prowadzenia rejestru wypadków przy pracy w sytuacji, gdy w zak³adzie do dnia kontroli nie
by³o ¿adnych wypadków przy pracy. Inspektor pracy powy¿sze zastrze¿enie odrzuci³ uznaj¹c, ¿e brak
wypadku przy pracy nie zwalnia pracodawcy od prowadzenia rejestru i wyda³ w tym zakresie decyzjê
nakazow¹.
W takiej sytuacji pracodawca mo¿e wnieœæ w terminie
7dni
od dnia dorêczenia nakazu odwo³anie,
powo³uj¹c siê na to, ¿e art. 234 § 3 Kodeksu pracy odnosi siê do stanu ju¿ zaistnia³ego, a nie takiego,
który mo¿e zaistnieæ w przysz³oœci. Brak jest zatem obowi¹zku za³o¿enia rejestru wypadków przy pra-
cy dla zdarzeñ, które mog¹ mieæ miejsce dopiero w przysz³oœci.
Podstaw¹ zaskar¿enia
tych aktów mo¿e byæ ich:
nielegalnoœæ, a wiêc najogólniej rzecz ujmuj¹c niezgodnoœæ z normami (przepi-
sami) prawa materialnego lub procesowego, jak równie¿
nies³usznoœæ.
Środki
nadzwyczajne
Œrodki prawne
nadzwyczajne
maj¹ odmienny charakter,
dotycz¹
bowiem w prze-
wa¿aj¹cej czêœci
decyzji ostatecznych
, tzn. takich, od których
nie przys³uguje
odwo³anie
do wy¿szej instancji. Zalicza siê do nich:
¿¹danie wznowienia postêpowania,
¿¹danie stwierdzenia niewa¿noœci decyzji oraz
wniosek w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji prawid³owej lub decyzji do-
tkniêtej wad¹ niekwalifikowan¹.
WadliwoϾ decyzji niekwalifikowana
oznacza wadê wynikaj¹c¹ z naruszenia
norm (przepisów) prawa materialnego lub norm prawa procesowego, nie miesz-
cz¹cego siê w katalogu przes³anek (powodów) uzasadniaj¹cych ¿¹danie wznowie-
nia postêpowania lub stwierdzenia niewa¿noœci decyzji.
PRZYKŁAD
W drodze decyzji inspektor pracy nakaza³ pracodawcy wstrzymanie wszelkich robót ziemnych na terenie
zak³adu pracy w strefie niebezpiecznej linii energetycznej bêd¹cej pod napiêciem. Pracodawca nie odwo³a³
siê od tej decyzji w terminie, a wiêc nakaz inspektora pracy sta³ siê ostateczny. Po kilku tygodniach (w trak-
cie kolejnej kontroli) okaza³o siê, ¿e nakaz nie zosta³ wykonany, co stanowi³o podstawê do skierowania przez
inspektora pracy wniosku do s¹du o ukaranie pracodawcy. Dopiero wtedy pracodawca zacz¹³ kwestiono-
waæ prawid³owoœæ nakazu podnosz¹c w piœmie skierowanym do okrêgowego inspektora pracy, ¿e inspektor
pracy nie mia³ prawa wstrzymania robót, poniewa¿ nie wykaza³ istnienia bezpoœredniego zagro¿enia ¿ycia
lub zdrowia pracowników zatrudnionych przy tych robotach, a tylko przy spe³nieniu tej przes³anki do-
puszczalne jest wstrzymanie robót. Okrêgowy inspektor pracy podzieli³ stanowisko pracodawcy uznaj¹c,
2
czerwiec 2008
1/5. Środki odwoławcze od decyzji organów PIP
OPINIE
Rozdział 1/5.
¿e w przedstawionej sytuacji decyzja inspektora pracy narusza prawo. Nale¿a³o wiêc stwierdziæ niewa-
¿noœæ nakazu inspektora pracy.
2. Odwo³anie od decyzji organów Pañstwowej Inspekcji
Pracy
2.1. Zasada dwuinstancyjnoœci postêpowania
W artykule 15 Kodeksu postêpowania administracyjnego ustanowiono zasadê
dwuinstancyjnoœci postêpowania administracyjnego. Oznacza to, ¿e od decyzji wy-
danej przez organ Pañstwowej Inspekcji Pracy dzia³aj¹cy jako pierwsza instancja,
stronie postêpowania (w omawianym przypadku pracodawcy)
s³u¿y odwo³anie
od tej decyzji
do jednej
, wy¿szej instancji.
Prawo
do odwołania
Od decyzji inspektora pracy maj¹cej formê nakazu lub od decyzji wydanej, np. w zwi¹zku z wnioskiem
o uchylenie lub zmianê decyzji – s³u¿y odwo³anie do okrêgowego inspektora pracy. Natomiast od decy-
zji okrêgowego inspektora pracy, np.: nakazania zaprzestania prowadzenia dzia³alnoœci oraz od innej
decyzji pierwszoinstancyjnej – s³u¿y odwo³anie do G³ównego Inspektora Pracy.
PRZYKŁAD
Zwracamy uwagê, ¿e
od decyzji G³ównego Inspektora Pracy
wydanej w pierwszej
instancji, np. od decyzji wydanej w zwi¹zku z wnioskiem o stwierdzenie niewa¿no-
œci decyzji okrêgowego inspektora pracy,
odwo³anie nie przys³uguje
. Pracodawca
niezadowolony z takiej decyzji mo¿e jednak – na podstawie art. 127 § 3 Kpa – wnieœæ
do G³ównego Inspektora Pracy
wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy
. Wnio-
sek o ponowne rozpatrzenie sprawy jest przez G³ównego Inspektora Pracy za³at-
wiany w trybie przewidzianym dla odwo³añ od decyzji.
2.2. Forma, tryb i terminy sk³adania odwo³añ
W przepisach Kodeksu postêpowania administracyjnego nie przewidziano szcze-
gólnej formy dla odwo³ania.
Nie musi ono zawieraæ szczegó³owego uzasadnienia.
Musi natomiast z niego wynikaæ, ¿e strona postêpowania, np. pracodawca nie jest
zadowolona z decyzji wydanej przez organ Inspekcji.
Odwo³anie jest podaniem w rozumieniu art. 63 § 1 Kpa. Mo¿e byæ wnoszone:
pisemnie,
telegraficznie lub
za pomoc¹ dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej, a tak¿e
ustnie do protoko³u (jest to protokó³ spisany na okolicznoœæ ustnego wniesienia
odwo³ania i nie nale¿y go myliæ z protoko³em kontroli).
Odwo³anie
powinno zawieraæ
co najmniej wskazanie podmiotu kontrolowanego,
od którego pochodzi, jego adres i treœæ odwo³ania. Odwo³anie wniesione pisemnie
albo ustnie do protoko³u powinno byæ
podpisane
przez stronê lub osobê upowa-
¿nion¹, a protokó³ ponadto przez pracownika, który go sporz¹dzi³.
Uzasadnienie
czerwiec 2008
3
OPINIE
1. Państwowa Inspekcja Pracy
Rozdział 1/5.
Na odwo³anie
od decyzji nakazowej inspektora pracy
:
wydanej w formie pisemnej lub
stanowi¹cej wpis do dziennika budowy
podmiot kontrolowany (np. pracodawca) ma
7 dni
od daty jej dorêczenia. Odwo-
³anie nale¿y kierowaæ do organu odwo³awczego, którym jest okrêgowy inspektor
pracy.
Na odwo³anie
od decyzji nakazowej okrêgowego inspektora pracy
podmiot kon-
trolowany ma
14 dni
od daty jej dorêczenia. Organem odwo³awczym w tym przy-
padku jest G³ówny Inspektor Pracy.
Powy¿ej podane terminy (7- lub 14-dniowy) dotycz¹ równie¿ przypadków, kiedy
przedmiotem odwo³ania jest
tylko zmiana
(wyd³u¿enie)
terminu
wykonania decy-
zji, poniewa¿ termin wykonania decyzji stanowi integraln¹ jej czêœæ.
Tryb odwołania
Pomimo tego, ¿e odwo³anie adresowane jest do organu wy¿szej instancji, powinno
byæ kierowane
za poœrednictwem organu, który zaskar¿an¹ decyzjê wyda³
, któ-
rym w wiêkszoœci omawianych przypadków bêdzie inspektor pracy.
Wstrzymanie
wykonania
decyzji
Decyzja nie ulega wykonaniu przed up³ywem terminu na wniesienie odwo³ania
(7- lub 14-dniowego), a wniesienie
odwo³ania w terminie wstrzymuje
jej wy-
konanie, przy czym wstrzymanie wykonania nie dotyczy decyzji:
którym zosta³ nadany rygor natychmiastowej wykonalnoœci na podstawie
art. 108 Kpa lub
podlegaj¹cych natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy o Pañstwowej
Inspekcji Pracy.
PRZYKŁAD
Decyzje podlegaj¹ce natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy o PIP, to np.:
wstrzymania prac,
skierowania do innych prac,
wyp³aty nale¿nego wynagrodzenia.
Pouczenie
Ka¿da decyzja
powinna zawieraæ
pouczenie o przys³uguj¹cych od niej œrodkach
odwo³awczych
, a wiêc o:
terminie do z³o¿enia odwo³ania oraz
organie, do którego odwo³anie powinno zostaæ skierowane.
Pouczenie zawarte w nakazie inspektora pracy dotyczy wszystkich decyzji w nim
zamieszczonych.
2.3. Postêpowanie organu wydaj¹cego decyzjê
Obowi¹zkiem organu, który wyda³ decyzjê jest przekazanie odwo³ania wraz z kom-
pletnymi aktami sprawy do organu odwo³awczego. Powinno to nast¹piæ w terminie
7 dni, od daty otrzymania odwo³ania.
Uchylenie
i zmiana decyzji
W przypadku, gdy organ wydaj¹cy zaskar¿an¹ decyzjê, w ca³oœci
zgadza siê
z wniesionym odwo³aniem
, mo¿e w terminie 7 dni, od daty jego otrzymania, swoj¹
decyzjê uchyliæ lub zmieniæ. Nastêpuje to w drodze wydania nowej decyzji, w try-
bie tzw. samokontroli (zgodnie z art. 132 § 1 Kpa). Od takiej decyzji – poniewa¿ jest
4
czerwiec 2008
1/5. Środki odwoławcze od decyzji organów PIP
OPINIE
Rozdział 1/5.
to decyzja wydana w pierwszej instancji – pracodawcy równie¿ przys³uguje odwo-
³anie do wy¿szej instancji.
2.4. Niedopuszczalnoœæ wniesienia odwo³ania
Je¿eli adresat decyzji wniesie
odwo³anie od niej:
z naruszeniem 7-dniowego (14-dniowego) terminu
lub
niedopuszczalne z innych przyczyn,
to obowi¹zkiem organu odwo³awczego jest wydanie postanowienia, w którym
stwierdzi uchybienie terminu do wniesienia odwo³ania lub niedopuszczalnoœæ
wniesienia odwo³ania. Postanowienie takie jest ostateczne i podlega zaskar¿eniu
– w drodze
wniesienia skargi
–
do wojewódzkiego s¹du administracyjnego
. Skar-
gê wnosi siê, tak jak odwo³anie, za poœrednictwem organu, który wyda³ skar¿one
postanowienie w terminie
30 dni
, od daty dorêczenia postanowienia.
2.5. Cofniêcie odwo³ania
Podmiot kontrolowany (strona postêpowania) mo¿e w ka¿dym czasie cofn¹æ od-
wo³anie. Nale¿y jednak pamiêtaæ, aby uczyniæ to
przed wydaniem decyzji przez
organ odwo³awczy
. W takiej sytuacji postêpowanie odwo³awcze ulega umorzeniu
(art. 105 § 1 Kpa).
2.6. Tryb rozpatrywania odwo³añ, kompetencje organu
odwo³awczego
Je¿eli odwo³anie od decyzji zosta³o wniesione w terminie i nie zosta³o cofniête,
a organ pierwszej instancji w nakazanym terminie 7 dni nie uchyli³ lub nie zmieni³
swojej decyzji, to kompetencja do rozpatrzenia odwo³ania przechodzi na organ
odwo³awczy.
Organ odwo³awczy
rozpatruj¹c odwo³anie wydaje decyzjê, w której:
utrzymuje w mocy zaskar¿on¹ decyzjê albo
uchyla zaskar¿on¹ decyzjê w ca³oœci albo w czêœci i w tym zakresie orzeka co do
istoty sprawy b¹dŸ uchylaj¹c tê decyzjê – umarza postêpowanie pierwszej in-
stancji, albo
umarza postêpowanie odwo³awcze.
W pierwszym przypadku, kiedy organ odwo³awczy
utrzyma w mocy
zaskar¿on¹
decyzjê – podlega ona wykonaniu. Ale organ odwo³awczy mo¿e tak¿e
uchyliæ
zaska-
r¿on¹ decyzjê w ca³oœci i przekazaæ sprawê
do ponownego rozpatrzenia
przez organ
pierwszej instancji. Decyzja taka zostanie podjêta, jeœli rozstrzygniêcie sprawy wy-
maga uprzedniego przeprowadzenia postêpowania wyjaœniaj¹cego w ca³oœci lub
w znacznej czêœci. Przekazuj¹c sprawê organ odwo³awczy mo¿e wskazaæ, jakie oko-
licznoœci nale¿y wzi¹æ pod uwagê przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.
Utrzymanie
i uchylenie
decyzji
W przeciwieñstwie do decyzji nakazowych wydawanych przez inspektorów pracy,
decyzje wydawane w zwi¹zku z wniesionym odwo³aniem powinny zawieraæ
uzasadnienie faktyczne i prawne
.
czerwiec 2008
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]