биология 5, biologia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU
ROZPOCZĘCIA EGZAMINU!
Miejsce
na naklejkę
MBI-P1_1P-091
PRÓBNY EGZAMIN
MATURALNY
Z BIOLOGII
STYCZEŃ
ROK 2009
POZIOM PODSTAWOWY
Czas pracy 120 minut
Instrukcja dla zdającego
1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 15 stron
(zadania 1 – 30). Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu
zespołu nadzorującego egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym
zadaniu.
3.Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.
5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
6. Podczas egzaminu możesz korzystać z linijki.
Za rozwiązanie
wszystkich zadań
można otrzymać
łącznie
50 punktów
Życzymy powodzenia!
Wypełnia zdający przed
rozpoczęciem pracy
KOD
ZDAJĄCEGO
PESEL ZDAJĄCEGO
2
Próbny egzamin maturalny z biologii
Poziom podstawowy
Zadanie 1.
(2 pkt)
Skóra jest narażona na działanie wielu czynników środowiska zewnętrznego, między innymi
promieniowania słonecznego. Są różne poglądy dotyczące wpływu promieni słonecznych
na organizm człowieka. Jedni uważają, że mają one wpływ pozytywny, inni – że negatywny.
Przedstaw po jednym argumencie uzasadniającym:
a) pozytywny wpływ promieni słonecznych na zdrowie człowieka:
....................................
.................................................................................................................................................
b) negatywny wpływ promieni słonecznych na zdrowie człowieka:
....................................
.................................................................................................................................................
Zadanie 2.
(2 pkt)
Na rysunkach w sposób schematyczny przedstawiono budowę włókien mięśnia szkieletowego
(A) i mięśnia sercowego (B).
Rys. A Włókna mięśnia szkieletowego
Rys. B Włókna mięśnia sercowego
Porównując informacje z przedstawionych rysunków, podaj jedną wspólną cechę
budowy dla obu rodzajów włókien mięśniowych i jedną cechę różniącą budowę tych
włókien.
Cecha wspólna: ............................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Cecha różniąca: ............................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Próbny egzamin maturalny z biologii
Poziom podstawowy
3
Zadanie 3.
(2 pkt)
Na rysunku przedstawiono szkielet kończyny dolnej (wraz z częścią kości miednicznej) i kość
krzyżową człowieka.
a) Uzupełnij opis rysunku o nazwy wskazanych kości.
b) Wybierz z opisu rysunku i zapisz nazwę stawu, który umożliwia największy zakres
ruchomości kończyny dolnej.
...........................................................................
Zadanie 4.
(2 pkt)
Gruczoły trawienne występujące w układzie pokarmowym człowieka można pogrupować
na leżące w ścianie i poza ścianą przewodu pokarmowego. Do pierwszych należą gruczoły
żołądkowe i jelitowe, do drugich – ślinianki, trzustka i wątroba. Wydzieliny gruczołów
wprowadzane są do określonych odcinków przewodu pokarmowego, gdzie spełniają
określoną rolę biologiczną.
Dokończ schemat, tak aby poprawnie ilustrował pogrupowanie gruczołów trawiennych
przedstawionych w powyższym tekście.
gruczoły
trawienne
4
Próbny egzamin maturalny z biologii
Poziom podstawowy
Zadanie 5.
(2 pkt)
Poszczególne odcinki przewodu pokarmowego swoją budową przystosowane są do pełnienia
określonych funkcji.
Wśród poniższych zdań od A do E zaznacz dwa, które są prawdziwe.
A.
Obecny w jamie ustnej język ułatwia mieszanie i połykanie przeżutego pokarmu.
B.
W przełyku występują gruczoły, które produkują enzymy trawiące skrobię.
C.
Komórki gruczołowe żołądka wytwarzają kwas solny, który trawi tłuszcze.
D.
Gruczoły żołądkowe wytwarzają enzym trawiący białka.
E.
Liczne kosmki jelitowe ułatwiają przesuwanie pokarmu przez cały przewód pokarmowy.
Zadanie 6.
(2 pkt)
Wątroba w organizmie człowieka pełni wiele funkcji.
Uzupełnij poniższe sformułowania (A i B) dotyczące funkcji wątroby.
A. Wątroba ułatwia trawienie tłuszczów, produkując
...........................................................
B. W wątrobie jest magazynowany nadmiar
.......................................
w postaci glikogenu
.
Zadanie 7.
(1 pkt)
Witaminy są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Niedobór
nawet jednej z nich może prowadzić do poważnych zaburzeń fizjologicznych. Można tego
uniknąć, stosując odpowiednie zasady racjonalnego odżywiania.
Wśród zamieszczonych niżej sformułowań od A do D zaznacz to, które określa sposób
komponowania składu posiłków sprzyjający dostarczeniu organizmowi
różnych
witamin.
A.
Codzienne przyrządzanie surówki z marchwi.
B.
Podawanie do każdego posiłku warzyw lub/i owoców.
C.
Zastępowanie tłuszczów roślinnych tłuszczami zwierzęcymi.
D.
Używanie produktów wysokobiałkowych.
Zadanie 8.
(1 pkt)
Rytmiczną zmianę objętości klatki piersiowej podczas wdechów i wydechów umożliwiają
dwa rodzaje mięśni oddechowych: przepona i mięśnie międzyżebrowe.
Podaj nazwę mięśnia, który będzie głównie umożliwiał oddech człowiekowi
z ograniczoną ruchomością klatki piersiowej (np. przez założony na niej opatrunek
gipsowy).
.......................................................................................................................................................
Próbny egzamin maturalny z biologii
Poziom podstawowy
5
Zadanie 9.
(2 pkt)
Na schemacie przedstawiono wartości objętości powietrza składające się na całkowitą
pojemność płuc.
Na podstawie informacji ze schematu:
a) podaj wartość objętości powietrza, która może być dodatkowo pobrana, ponad
objętość oddechową, w czasie maksymalnego wdechu
....................... ,
b) podaj wartość objętości powietrza, która może być usunięta z płuc w czasie
maksymalnego wydechu (po wcześniejszym maksymalnym wdechu)
....................... .
Zadanie 10.
(2 pkt)
Szacuje się, że w Polsce pali papierosy co drugi mężczyzna i co trzecia kobieta. Szkodliwy
wpływ dymu tytoniowego na organizm człowieka nie podlega dyskusji.
PALENIE
TYTONIU
Wybrane składniki dymu tytoniowego:
nikotyna, tlenek węgla, substancje drażniące,
substancje smołowate
a) Podaj nazwę składnika dymu tytoniowego, który ogranicza przenoszenie tlenu
przez hemoglobinę.
.................................................................................................................................................
b) Wyjaśnij, dlaczego ten składnik dymu tytoniowego ogranicza przenoszenie tlenu
przez hemoglobinę.
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
[ Pobierz całość w formacie PDF ]